آیا روسیه، ترکیه و ایران به دنبال تقسیم سوریه به مناطق نفوذ خود هستند؟
ایران می‌تواند ضعیف‌ترین حلقه در یک توافق جامع باشد
عکس آرشیوی از رزمندگان سوری مخالف اسد
بر اساس طرح یک توافق بین روسیه، ترکیه و ایران، سوریه به طور غیررسمی
به مناطق نفوذ مسکو، آنکارا و تهران تقسیم می‌شود، و بشار اسد دستکم برای
چند سال رئیس‌جمهوری این کشور باقی خواهد ماند.
خبرگزاری رویترز به نقل از یک اندیشکده روسی گزارش می‌دهد که طرح تقسیم سوریه به مناطق خودمختار، در قالب یک کشور فدرال که به وسیله علویان طرفدار بشار اسد اداره خواهد شد، هنوز در مراحل اولیه شکل‌گیری است و در نهایت باید موافقت اسد و مخالفان سوری، کشورهای خلیج و آمریکا را کسب کند.
آندره کورتونوف، رئیس «شورای امور بین‌الملل روسیه»، یک اندیشکده که نزدیک به وزارت خارجه این کشور، گفته: «اقدام‌هایی در جهت این سازش انجام شده، توافق نهایی دشوار است، اما مواضع تغییر کرده است».
بسیاری از منابع می‌گویند که در قالب طرح این سه کشور، قدرت اسد کاهش خواهد یافت. روسیه و ترکیه به اسد اجازه می‌دهند تا در انتخابات آینده بر سر قدرت باقی بماند، و سپس به نفع یک کاندیدای علوی کمتر اختلاف برانگیز کنار برود.
این منابع می‌گویند که هنوز ایران موافقت خود را با این طرح اعلام نکرده است. اما در هرحال اسد به صورتی آبرومندانه و با تضمین‌هایی برای خودش و خانواده‌اش، از قدرت کنار خواهد رفت.
کورتونوف، بدون آنکه نام فردی را ببرد گفت: «نام چندین نفر در رهبری سوریه برای جانشینی اسد مطرح شده است».
هیچکس گمان نمی‌کند که توافق جامع برای صلح در سوریه آسان و سریع به موفقیت برسد، اما کاملا روشن است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه می‌خواهد هدایت این توافق را در دست داشته باشد و به همین منظور ابتدا با ترکیه و ایران به مذاکره نشسته است.
به نوشته رویترز، در صورت موفقیت این توافق، روسیه جایگاه خود به عنوان یک قدرت جهانی را باز می‌یابد و بازیگر جدی خاورمیانه خواهد شد.
تونی برنتون، سفیر سابق بریتانیا در مسکو به رویترز گفت: «اگر آنها بتوانند نشان دهند که در صف اول تغییر جهان قرار دارند، برنده جایزه بسیار بزرگی خواهند شد».
این مذاکرات با مذاکرات قبلی به سرپرستی سازمان ملل متحد تفاوت دارد، و در ابتدا بدون حضور آمریکا برگزار می‌شود. این موضوع باعث ناخوشنودی عده‌ای در واشنگتن شده است.
یک مقام آمریکایی که نخواست نامش فاش شود به رویترز گفت: «این کشور که اقتصادش در حد اسپانیاست، یعنی روسیه، با خودپسندی این ور و آن ور می‌رود، و چنین وانمود می‌کند می‌داند چه کار می‌خواهد بکند. فکر نمی کنم ترکیه و روسیه بتوانند بدون ما این کاری را جلو ببرند».
وزرای خارجه و دفاع روسیه، ترکیه و ایران ۲۰ دسامبر در مسکو اصولی را مطرح کردند که به گمان آنها هر توافقی در مورد سوریه باید در برگیرنده آن اصول باشد.
منابع روسی می‌گویند که قدم اول برقراری آتش‌بس سراسری در سوریه است تا راه برای مذاکرات باز شود. بعد قرار است که کشورهای خلیج وارد شوند و پس از آن آمریکا، و در مراحل بعدی از اتحادیه اروپا، و احتمالا کشورهای خلیج خواسته خواهد شد تا در هزینه بازسازی سوریه سهیم شوند. هر چند چنین توافق سه جانبه‌ای در نگاه اول کمی غیرعادی بنظر برسد.
ایران، حامی سرسخت اسد، نیروهای شبه‌نظامی برای پشتیبانی از اسد فرستاده و روسیه حمله‌های هوایی را انجام می‌دهد، در حالی که ترکیه از مخالفان بشار اسد حمایت می‌کند.
منابع آگاه می‌گویند که روسیه پنهانی با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه به توافق‌هایی رسیده است تا راه را برای توافق نهایی باز کنند.
این منابع می‌گویند که روسیه ایران را راضی کرده تا در مقابل عقب‌نشینی ترکیه از خواسته خروج سریع اسد از قدرت، به این توافق سه جانبه بپیوندد.
یک مقام دولتی ترکیه که نخواست نامش فاش شود به رویترز گفت: «اولویت ما خروج اسد از قدرت نیست، بلکه شکست تروریسم است. این به معنی تایید اسد نیست. ما با هم به تفاهم رسیده‌ایم. وقتی داعش از میان برود، روسیه احتمالا به ترکیه کمک خواهد کرد تا کار حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) در سوریه یکسره کند» .
ترکیه، شبه‌نظامیان کُرد سوریه را شاخه‌ای از پ.ک.ک. می‌داند. پ.ک.ک سال‌هاست که در مناطق کُردنشین جنوب شرقی ترکیه دست به نبرد مسلحانه زده است.
این مقام ترکیه می‌گوید: «ما با ایران اختلاف داریم، اما با هم توافق کرده‌ایم تا مشکلات مشترک را برطرف کنیم.»
آیدین سزر، رئیس مرکز تحقیقات روسیه و ترکیه در آنکارا به رویترز گفت: «ترکیه اکنون سیاست تغییر رژیم سوریه را کاملا کنار گذاشته است».
افکار عمومی در ترکیه به شدت ضد اسد است، و به همین دلیل روز چهارشنبه مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه گفت که انتقال سیاسی در سوریه با حضور اسد غیرممکن است.
برنتون، سفیر سابق بریتانیا گفت روسیه و ترکیه با هم به توافق رسیدند، زیرا روسیه برای خروج مخالفان از حلب و آمدن آنها به سر میز مذاکره به ترکیه نیاز دارد.
برنتون گفت: «بیشترین نگرانی ترکیه در این بازی، پیدایش یک کُردستان خودمختار در داخل سوریه است که می‌تواند پیامدهایی برای این کشور داشته باشد».
ترکیه بطور غیررسمی خواهان یک نوار در شمال سوریه است تا آوارگان را در آن اسکان دهد، و جلوی نفوذ کُردها را بگیرد.
سرنوشت شهر الباب نیز یک موضوع دیگر است. این شهر که در ۴۰ کیلومتری شمال شرق حلب قرار دارد هم اکنون در دست داعش است. ترکیه می‌خواهد که این شهر به دست مخالفان اسد و نه شبه‌نظامیان کُرد آزاد شود.
منابع آگاه می‌گویند که ترکیه و روسیه بر سر خروج مخالفان از حلب برای تصرف شهر الباب به تفاهم رسیده‌اند.
منافع ایران سخت‌تر تامین خواهد شد، اگرچه علی اکبر ولایتی، مشاور ارشد علی خامنه‌ای رهبر ایران گفته که سقوط حلب می‌تواند باعث تغییرهای بسیاری در منطقه شود.
روسیه و دیپلمات‌های غربی می‌گویند که ایران بر حفظ این راه ارتباطی و باقی ماندن اسد در قدرت پافشاری می‌کند. اگر اسد از قدرت کنار برود، ایران خواهان یک علوی دیگر در قدرت است. ایران می‌تواند ضعیف‌ترین حلقه در یک توافق جامع باشد.
حسین دهقان، وزیر دفاع ایران اصرار کرده که پادشاهی سعودی در مذاکرات صلح آینده شرکت کند، زیرا این کشور مخالف باقی ماندن اسد در قدرت است.
راس به رویترز گفت: «شک دارم این توافق بتواند حتی بعد از حلب به جنگ در سوریه پایان دهد. حضور اسد عاملی برای کشمکش با مخالفان خواهد بود».
خبرگزاری رویترز به نقل از یک اندیشکده روسی گزارش می‌دهد که طرح تقسیم سوریه به مناطق خودمختار، در قالب یک کشور فدرال که به وسیله علویان طرفدار بشار اسد اداره خواهد شد، هنوز در مراحل اولیه شکل‌گیری است و در نهایت باید موافقت اسد و مخالفان سوری، کشورهای خلیج و آمریکا را کسب کند.
آندره کورتونوف، رئیس «شورای امور بین‌الملل روسیه»، یک اندیشکده که نزدیک به وزارت خارجه این کشور، گفته: «اقدام‌هایی در جهت این سازش انجام شده، توافق نهایی دشوار است، اما مواضع تغییر کرده است».
بسیاری از منابع می‌گویند که در قالب طرح این سه کشور، قدرت اسد کاهش خواهد یافت. روسیه و ترکیه به اسد اجازه می‌دهند تا در انتخابات آینده بر سر قدرت باقی بماند، و سپس به نفع یک کاندیدای علوی کمتر اختلاف برانگیز کنار برود.
این منابع می‌گویند که هنوز ایران موافقت خود را با این طرح اعلام نکرده است. اما در هرحال اسد به صورتی آبرومندانه و با تضمین‌هایی برای خودش و خانواده‌اش، از قدرت کنار خواهد رفت.
کورتونوف، بدون آنکه نام فردی را ببرد گفت: «نام چندین نفر در رهبری سوریه برای جانشینی اسد مطرح شده است».
هیچکس گمان نمی‌کند که توافق جامع برای صلح در سوریه آسان و سریع به موفقیت برسد، اما کاملا روشن است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه می‌خواهد هدایت این توافق را در دست داشته باشد و به همین منظور ابتدا با ترکیه و ایران به مذاکره نشسته است.
به نوشته رویترز، در صورت موفقیت این توافق، روسیه جایگاه خود به عنوان یک قدرت جهانی را باز می‌یابد و بازیگر جدی خاورمیانه خواهد شد.
تونی برنتون، سفیر سابق بریتانیا در مسکو به رویترز گفت: «اگر آنها بتوانند نشان دهند که در صف اول تغییر جهان قرار دارند، برنده جایزه بسیار بزرگی خواهند شد».
توافق‌های پنهان
در صورت موفقیت روسیه، دور جدید مذاکرات صلح بین دولت سوریه و مخالفان اواسط ماه ژانویه در آستانه، پایتخت قزاقستان آغاز خواهد شد.این مذاکرات با مذاکرات قبلی به سرپرستی سازمان ملل متحد تفاوت دارد، و در ابتدا بدون حضور آمریکا برگزار می‌شود. این موضوع باعث ناخوشنودی عده‌ای در واشنگتن شده است.
یک مقام آمریکایی که نخواست نامش فاش شود به رویترز گفت: «این کشور که اقتصادش در حد اسپانیاست، یعنی روسیه، با خودپسندی این ور و آن ور می‌رود، و چنین وانمود می‌کند می‌داند چه کار می‌خواهد بکند. فکر نمی کنم ترکیه و روسیه بتوانند بدون ما این کاری را جلو ببرند».
وزرای خارجه و دفاع روسیه، ترکیه و ایران ۲۰ دسامبر در مسکو اصولی را مطرح کردند که به گمان آنها هر توافقی در مورد سوریه باید در برگیرنده آن اصول باشد.
منابع روسی می‌گویند که قدم اول برقراری آتش‌بس سراسری در سوریه است تا راه برای مذاکرات باز شود. بعد قرار است که کشورهای خلیج وارد شوند و پس از آن آمریکا، و در مراحل بعدی از اتحادیه اروپا، و احتمالا کشورهای خلیج خواسته خواهد شد تا در هزینه بازسازی سوریه سهیم شوند. هر چند چنین توافق سه جانبه‌ای در نگاه اول کمی غیرعادی بنظر برسد.
ایران، حامی سرسخت اسد، نیروهای شبه‌نظامی برای پشتیبانی از اسد فرستاده و روسیه حمله‌های هوایی را انجام می‌دهد، در حالی که ترکیه از مخالفان بشار اسد حمایت می‌کند.
منابع آگاه می‌گویند که روسیه پنهانی با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه به توافق‌هایی رسیده است تا راه را برای توافق نهایی باز کنند.
این منابع می‌گویند که روسیه ایران را راضی کرده تا در مقابل عقب‌نشینی ترکیه از خواسته خروج سریع اسد از قدرت، به این توافق سه جانبه بپیوندد.
یک مقام دولتی ترکیه که نخواست نامش فاش شود به رویترز گفت: «اولویت ما خروج اسد از قدرت نیست، بلکه شکست تروریسم است. این به معنی تایید اسد نیست. ما با هم به تفاهم رسیده‌ایم. وقتی داعش از میان برود، روسیه احتمالا به ترکیه کمک خواهد کرد تا کار حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) در سوریه یکسره کند» .
ترکیه، شبه‌نظامیان کُرد سوریه را شاخه‌ای از پ.ک.ک. می‌داند. پ.ک.ک سال‌هاست که در مناطق کُردنشین جنوب شرقی ترکیه دست به نبرد مسلحانه زده است.
این مقام ترکیه می‌گوید: «ما با ایران اختلاف داریم، اما با هم توافق کرده‌ایم تا مشکلات مشترک را برطرف کنیم.»
آیدین سزر، رئیس مرکز تحقیقات روسیه و ترکیه در آنکارا به رویترز گفت: «ترکیه اکنون سیاست تغییر رژیم سوریه را کاملا کنار گذاشته است».
افکار عمومی در ترکیه به شدت ضد اسد است، و به همین دلیل روز چهارشنبه مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه گفت که انتقال سیاسی در سوریه با حضور اسد غیرممکن است.
برنتون، سفیر سابق بریتانیا گفت روسیه و ترکیه با هم به توافق رسیدند، زیرا روسیه برای خروج مخالفان از حلب و آمدن آنها به سر میز مذاکره به ترکیه نیاز دارد.
برنتون گفت: «بیشترین نگرانی ترکیه در این بازی، پیدایش یک کُردستان خودمختار در داخل سوریه است که می‌تواند پیامدهایی برای این کشور داشته باشد».
سیاست عملی روسیه و ترکیه
تغییر رویه روسیه و ترکیه ناشی از سیاست عملی است. روسیه مایل نیست در سوریه درگیر یک جنگ فرسایشی شود، و خواهان یک سوریه یکپارچه و همپیمان است.ترکیه بطور غیررسمی خواهان یک نوار در شمال سوریه است تا آوارگان را در آن اسکان دهد، و جلوی نفوذ کُردها را بگیرد.
سرنوشت شهر الباب نیز یک موضوع دیگر است. این شهر که در ۴۰ کیلومتری شمال شرق حلب قرار دارد هم اکنون در دست داعش است. ترکیه می‌خواهد که این شهر به دست مخالفان اسد و نه شبه‌نظامیان کُرد آزاد شود.
منابع آگاه می‌گویند که ترکیه و روسیه بر سر خروج مخالفان از حلب برای تصرف شهر الباب به تفاهم رسیده‌اند.
منافع ایران سخت‌تر تامین خواهد شد، اگرچه علی اکبر ولایتی، مشاور ارشد علی خامنه‌ای رهبر ایران گفته که سقوط حلب می‌تواند باعث تغییرهای بسیاری در منطقه شود.
ایران حلقه ضعیف‌تر در یک توافق
تهران با کمک کردن به اسد برای گرفتن حلب راه زمینی خود به بیروت، برای ارسال اسلحه به حزب الله لبنان را باز کرده است.روسیه و دیپلمات‌های غربی می‌گویند که ایران بر حفظ این راه ارتباطی و باقی ماندن اسد در قدرت پافشاری می‌کند. اگر اسد از قدرت کنار برود، ایران خواهان یک علوی دیگر در قدرت است. ایران می‌تواند ضعیف‌ترین حلقه در یک توافق جامع باشد.
حسین دهقان، وزیر دفاع ایران اصرار کرده که پادشاهی سعودی در مذاکرات صلح آینده شرکت کند، زیرا این کشور مخالف باقی ماندن اسد در قدرت است.
موانع بر سر رسیدن به یک توافق جامع بسیارند
دنیس راس، مشاور دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه در آمریکا که اکنون در مرکز تحقیقات خاور نزدیک واشنگتن مشغول به تدریس است می‌گوید گمان نمی‌کند که یک توافق بتواند صلح را در سوریه برقرار کند.راس به رویترز گفت: «شک دارم این توافق بتواند حتی بعد از حلب به جنگ در سوریه پایان دهد. حضور اسد عاملی برای کشمکش با مخالفان خواهد بود».
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر