"هدف ترور فخری‌زاده جلوگیری از گفت‌وگو با آمریکا بود"
به دنبال پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری، دورنمای گفت‌وگوی ایران با آمریکا پدیدار شد. هدف از ترور فیزیکدان ایرانی از بین بردن این امیدواری بود و بستن راه مذاکره که دولت روحانی دنبال می‌کند. تحلیلی از خبرگزاری آلمان
ترور محسن فخری‌زاده در نزدیکی تهران، بیش از همه حسن روحانی رئیس جمهور را در تنگنا قرار می‌دهد. تمام دستگاه رهبری جمهوری اسلامی عوامل دو دشمن اصلی کشور یعنی آمریکا و اسرائيل را در پشت این ترور می‌بینند.
واکنش اصلی از تهران دال بر انتقام‌جویی است. همه خواهان تلافی هستند و این چیزی است که روحانی نمی‌خواهد اما نمی‌تواند از آن جلوگیری کند. یک روزنامه‌نگار ایرانی می‌گوید: «روحانی بیچاره دوباره در منگنه قرار گرفت».
حسن روحانی پیش‌تر در واکنش به قتل محسن فخری‌زاده گفته بود: «ما به خوبی می‌دانستیم که در این هفته‌های آخر دشمنان ما به هر شرارتی دست می‌زنند تا از تغییر در سیاست جهانی جلوگیری کنند». منظور روحانی از "دشمنان" بی‌تردید دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو هستند؛ و منظور او از هفته‌های آخر، زمانی است که تا بیستم ژانویه ۲۰۲۱ و مستقر شدن جو بایدن در کاخ سفید باقی مانده است.
گسل در سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ
جو بایدن استراتژی دونالد ترامپ در خاورمیانه را یکسره زیر سؤال برده است. هدف سیاست ترامپ عبارتست از: تقویت اسرائيل و تضعیف نفوذ ایران در منطقه.
بنا به گزارش خبرگزاری‌ها، ترامپ پس از شکست در انتخابات ریاست جمهوری با مشاوران نظامی خود درباره امکان حمله‌ای به ایران رایزنی نمود. مشاوران او را از این اقدام باز داشتند.
از نظر تهران هدف ترامپ این بود که از دورنمای تماس یا همکاری احتمالی ایران با دولت آینده جو بایدن جلوگیری کند. به ویژه ترامپ، درست به پیروی از بنیامین نتانیاهو، قصد دارد از بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای غرب با ایران (برجام) جلوگیری کند. خود او در سال ۲۰۱۸ آمریکا را به طور یکجانبه از توافق یادشده بیرون برد.
با توجه دقیق به این کشمکش بود که روحانی گفت: «ملت ایران هوشمندتر و حکیم‌تر از آنند که در دام توطئه صهیونیست‌ها (دولت اسرائیل) بیفتند. آنها در فکر ایجاد یک آشوب و بلوا هستند. بدانند ما دست آنها را از پیش خواندیم و آنها موفق نخواهند شد به اهداف خبیثانه خودشان دست پیدا کنند».
روحانی اشاره کرده است که رسیدن توافق با جو بایدن را امکان‌پذیر می‌داند. او و اصلاح‌طلبان طرفدار او امیدوار هستند که جو بایدن ایالات متحده را به توافق هسته‌ای (برجام) برگرداند.
روحانی می‌داند که برای رهایی از تحریم‌های اقتصادی شدید آمریکا، گفت‌وگو با کاخ سفید ضرورت دارد. این در راستای منافع ملی ایران است و کشمکش‌های جناحی یا درونی نباید مانعی در راه این هدف ایجاد کند.
اکنون برای روحانی بی‌نهایت دشوار است که سیاست خود را در برابر تندروها، به ویژه جناح مقتدر سپاه پاسداران، پیش ببرد. آنها خواهان انتقام مرگ فخری‌زاده هستند، که خود از اعضای پیشین سپاه بوده است.
روز شنبه هشتم آذرماه (۲۸ نوامبر) عده‌ای از دانشجویان افراطی در برابر وزارت خارجه در تهران گرد آمدند؛ آنها نه تنها پرچم آمریکا و اسرائيل بلکه عکس‌هایی از ترامپ و بایدن را نیز آتش زدند. آنها علیه سیاست روحانی شعار دادند و حتی خواهان برکناری محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، شدند.
محسن‌فخری‌زاده، "چهره محوری در برنامه هسته‌ای ایران" ترور شد
برنامه اصولگرایان
اصولگرایان افزون بر انتقام‌جویی نقشه‌های دیگری در سر دارند. در ایران هفت ماه دیگر انتخابات ریاست جمهوری برگزار می‌شود. حسن روحانی به دنبال دو دور ریاست جمهوری دیگر امکان شرکت در انتخابات را ندارد.
ایالات متحده در دوران زمامداری ترامپ با اعمال تحریم‌های شدید و ایراد "فشار حداکثری" ایران را به بحران اقتصادی بی‌سابقه‌ای فرو برد. بسیاری از اصولگرایان روحانی را برای وضعیت فاجعه‌بار اقتصادی مسئول می‌دانند.
سیاست ترامپ باعث تقویت اصولگرایانی شد که در سال‌های گذشته از صحنه سیاسی دور شده بودند. بحران اقتصادی به آنها بهانه داد تا حملات خود را به سیاست روحانی در راستای همکاری با غرب، از جمله نیل به توافق هسته‌ای، شدت بخشند. آنها چنین تبلیغ کردند که توافق هسته‌ای جز نکبت و بدبختی برای ایران دستاوردی نداشته است.
به خاطر سرگردانی و پراکندگی در اردوی اصلاح‌طلبان، اصولگرایان تندرو در ماه فوریه گذشته (اسفند ۱۳۹۸) موفق شدند در انتخابات مجلس به پیروزی برسند؛ اکنون آنها قصد دارند مقام ریاست جمهوری را نیز قبضه کنند. آنها برای رسیدن به هدف خود حتی آرزو کرده بودند که ترامپ همچنان رئیس جمهور ایالات متحده باقی بماند.
از نظر تحلیلگران، سیاستی که جو بایدن در پیش خواهد گرفت، تا حد زیادی برای آینده سیاسی ایران تعیین‌کننده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر