با وجود دستیابی به تفاهم اولیه هسته‌ای، باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا همچنان چالش‌های بزرگی تا دستیابی به توافق جامع و نهایی با ایران دارد. مانع تراشی کنگره و جلوگیری از فروپاشی مذاکرات به دلیل جزئیات بسیار دقیق، از جمله این چالش‌ها است.
با وجود این‌که قدرت‌های جهانی و ایران، پنجشنبه ۳ آوریل با دستیابی به تفاهمنامه‌ای که چارچوچوب توافق نهایی را مشخص می‌کند، پیشرفت حقیقی داشتند، اما آزمون اصلی، ضرب الاجل پایان ژوئن است که طرف‌های مذاکره برای دستیابی به توافق جامع تعیین کرده‌اند.
روز پنجشنبه که پس از ۸ روز مذاکرات سخت و فشرده در لوزان سوئیس، دستیابی به تفاهم اعلام شد، بار‌ها احتمال‌ها میان موفقیت و شکست مذاکرات نوسان داشت. با تمام این‌ها هنوز گفته می‌شود که «موفقیت تضمین نشده است».
رقبای اوباما در حزب جمهوری‌خواه هم هیچ عقب نشینی از برنامه‌های خود برای تصویب قانونی نشان نداده‌اند که امضای هر توافق نهایی در مذاکرات را به موافقت کنگره منوط می‌کند؛ آن‌هم کنگره‌ای که اکنون اکثریتش در دست جمهوری‌خواهان است.
مارکیو روبیو سناتور آمریکایی از حزب جمهوری‌خواه و نامزد احتمالی انتخابات ریاست جمهوری در این باره به خبرگزاری رویترز گفته است که برخی بندهای تفاهمنامه «بسیار نگران کننده» هستند. او همچنین متعهد شد که برای تصویب تحریم‌های بیشتری علیه ایران، تلاش کند.
اما ممکن است موقعیت اوباما در کنگره را محتوای تفاهمنامه مستحکم کند. این تفاهمنامه دارای جزئیاتی است که بسیاری را شگفت زده کرد با اوجود این‌که برای حل و فصل مسائل اصلی هنوز راه زیادی باقی مانده است.
برپایه تفاهمنامه، ایران بیش از دو سوم سانترفیوژهای خود را تعطیل خواهد کرد؛ دستگاه‌هایی که اورانیوم را غنی سازی می‌کنند که می‌توان از آن برای ساخت بمب اتم استفاده کرد. همچنین نیروگاه آب سنگین اراک که پلوتونیوم تولید می‌کند، با کمک جامعه جهانی تغییر کاربری خواهد داد.
گزارش کاخ سفید آمریکا نشان از آن دارد که ایران با کاهش سانترفیوژهای نصب شده خود از ۱۹ هزار عدد به ۶۱۰۴ عدد موافقت کرده که از این میان تنها ۵۰۶۰ سانترفیوژ در نیروگاه نطنز فعال خواهد بود.

مسائل دشوار

از جمله دشوار‌ترین مسائلی فنی که هنوز حل و فصل نشده، این است که آیا ایران نیروگاه آب سنگین اراک و نیروگاه زیرزمینی فوردو را مدرن سازی خواهد کرد یا نه. برپایه تفاهمنامه روز پنجشنبه، ایران موافقت کرده که دست به تحقیقاتی برای تولید مواد قابل استفاده در ساخت بمب اتم نزند.
در سایه امکان تولید پلوتونیوم در نیروگاه آب سنگین اراک که از آن نیز می‌توان در ساخت بمب اتم استفاده کرد، غرب تلاش کرد این نیروگاه را تعطیل کند یا آن را به نیروگاهی فعال برای تولید آب سبک تبدیل کند. ایران می‌گوید که نیروگاه اراک تنها موادی پرتو زا تولید می‌کند که از آن در پزشکی و کشاورزی استفاده می‌شود. تهران با تعطیلی این نیروگاه مخالفت کرده است.
اکنون مساله این است که نیروگاه اراک چگونه بر پایه تفاهمنامه باز سازی می‌شود؟ این مساله ممکن است محل اختلاف باشد.
مسئولان غربی می‌خواهند نیروگاه فرودو را که در آن اتاق‌هایی برای غنی سازی اورانیوم در عمق ۹۱ متری زمین ایجاد شده، به نیروگاهی تبدیل کنند که ارتباطی با غنی سازی نداشته باشد. برپایه تفاهمنامه ایران با متوقف کردن غنی سازی اورانیوم در فوردو به مدت ۱۵ سال موافقت کرده است تا از این نیروگاه تنها استفاده صلح آمیز شود.
اما مشخص کردن «فعالیت‌های صلح آمیز» می‌تواند همراه با چالش باشد. ایران اصرار دارد که به تحقیقات پیشرفته در زمینه سانترفیوژ‌ها در فوردو ادامه دهد.
از جمله مسائلی که می‌تواند به ایجاد مانع در مسیر مذاکرات تا ژانویه بینجامد، زمانبندی لغو تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران است. این تحریم‌ها شامل بازرگانی، تکنولوژی اتمی و موشکی و همچنین اسلحه می‌شود.
برپایه تفاهم پنجشنبه، تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده و اروپا بر ایران به صورت تدریجی لغو می‌شود آن هم هنگامی که تهران به تعهدات خود عمل کند.
برخی از تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز به صورت تدریجی لغو خواهد شد اما تحریم‌های مرتبط با انتشار اتمی به قوت خود باقی خواهد ماند.
در اینجا نیز اختلاف نظر میان مقام‌های آمریکایی و ایرانی وجود دارد. مقام‌های ایرانی می‌گویند برپایه تفاهم‌های صورت گرفته تمام تحریم‌ها باید به یک مرتبه لغو شود.
از سویی در حالی که پایبند نبودن ایران به توافقات، منجر به بازگشت تحریم‌های آمریکا و اروپا به صورت فوری می‌شود، هنوز مشخص نیست چگونه تحریم‌های سازمان ملل متحد از سر گرفته شد. این مساله می‌تواند در داخل آمریکا برای اوباما چالش برانگیز باشد.
مذاکره کنندگان آمریکایی و اروپایی خواستار آن بودند که کاهش تحریم‌های سازمان ملل متحد همراه با امکان بازگشت اتوماتیک آن‌ها باشد. اما روسیه که دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد است، با این مساله مخالفت کرد.
دیپلماسی اتمی در سیاست خارجی اوباما در خاورمیانه، نقشی محوری دارد. ایران نقشی غیر قابل چشم پوشی در تنش‌های فرقه‌ای ایفا می‌کند؛ از سوریه گرفته تا عراق و یمن. همچنین باعث تنش در روابط میان واشینگتن و تل‌آویو نیز خواهد شد.
اوباما با چالشی برای آرام کردن اسرائیل نیز روبرو خواهد بود. اسرائیل برنامه اتمی ایران را تهدیدی برای موجودیت خود می‌داند و پیش‌تر از امکان حمله به تاسیسات اتمی ایران سخن گفته البته آن را به نزدیک شدن دستیابی تهران به بمب اتمی مقید کرده است.
آرون دیوید مذاکره کننده سابق در دولت‌های جمهوری‌خواه و دموکرات آمریکا در مذاکرات خاورمیانه به خبرگزاری فرانسه گفته است: «رفتار ایران در سوریه، عراق و یمن، وضعیت اوباما را در خاورمیانه دشوار می‌کند... اما ممکن است قدرت جذبی کافی برای انتقال به مرحله دوم مذاکرات نیز به وجود آید.»