دیدار کوتاه و پرحاشیه اردوغان با جهانگیری
با بروز تنش میان روسیه و ترکیه، مناسبات ایران و ترکیه نیز تیره شده است.
ترکیه ایران را متهم میکند که در این تنش جانب روسیه را گرفته است. لحن
مقامات دو کشور تندتر شده و تلاش برای کاهش تنشها بی‌نتیجه مانده است.
به نوشته رسانههای ترکیه، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، اسحاق
جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور ایران را به حضور پذیرفته است. ملاقات این
دو مقام در حاشیه ''اجلاس سیاست بیطرفی، همکاری بین‌المللی جهت صلح،
امنیت و توسعه'' در عشق آباد، پایتخت ترکمنستان در اقامتگاه رئیس جمهوری
ترکیه (۲۱ آذر/ ۱۲ دسامبر) صورت گرفته است.
این دیدار که در هتل اغوزکنت عشقآباد انجام شد، اولین دیدار دیپلماتیک در سطح بالا بعد از انتقادات اردوغان از رسانههای دولتی ایران است که در آخرین لحظات سفر رئیس جمهور ترکیه به ترکمنستان برگزار گردید. گفت‌وگوی اردوغان با جهانگیری در پشت درهای بسته فقط ۲۰ دقیقه طول کشید و بهرغم کوتاه بودن وقت آن در رسانههای ایران پرحاشیه بود.
بیشتر بخوانید: وزیر خارجه ترکیه: سیاستهای فرقه‌ای ایران خطرناک است
روزنامههای ترک به جزئیات دیدار اردوغان- جهانگیری نپرداختند و سایت ریاست جمهوری ترکیه نیز تنها از این دیدار خبر داد و به جزئیات آن هیچ اشاره‌ای نکرد.
ولی به گزارش برخی رسانههای ایران، در این دیدار کوتاه اردوغان به انتقاد از اخبار خبرگزاریهای ایران درباره ارتباط خانواده وی با گروه "دولت اسلامی" پرداخته و این اخبار را بیپایه و اساس خوانده است.
پیش از این هم خبرگزاریهای ایران با انتشار عکسی از بلال پسر اردوغان با دو برادر که شغل کبابی دارند، ادعا کرده بودند که او با رهبران داعش دیدار داشته است. یکی از نمایندگان زن مجلس ایران حتی با استناد به این عکس در نامهای به خانم امینه اردوغان همسر رئیس جمهور ترکیه، به انتقاد از سیاستهای ترکیه پرداخته بود.
بیشتر بخوانید: جنجال بر سر تصاویر پسر اردوغان با "سرکردگان داعش"
امین پازارجی خبرنگار روزنامه "آکشام" که در این سفر اردوغان را همراهی کرده، به نقل از رئیس جمهور ترکیه آورده است: «با ایرانیها در زمینه منطقه گفت‌وگو کردیم و گفتیم دیدگاه ما با شما در سوریه و عراق یکسان نیست اما از وجهه مذهبی دادن به این مسئله باید خودداری کرد. ما برادران مسلمان همدیگر هستیم و نباید از دیدگاه مذهبی به این موضوع نگاه کنیم.»
عکس جنجالی پسر اردوغان با صاحبان یک جگرفروشی در استانبول
نبود پرچم ایران در دیدار اردوغان با جهانگیری
به گفته منابع ترک، بر سر مسئله نبود پرچم ایران دردیدار اردوغان و جهانگیری نارضایتیهایی از سوی ایران ابراز شده است اما طرف ترک میگوید سطح سیاسی دو طرف یکسان نیست و این رئیس جمهور ترکیه است که طرف ایرانی را به حضور پذیرفته است و اگر گفت‌وگوها بین اردوغان و روحانی بود پرچم هر دو کشور حضور میداشت.
به گفته این منابع، نبود پرچم ایران با توجه به پذیرش معاون اول روحانی از سوی رئیس جمهور ترکیه امری معمول در عرف دیپلماتیک است و احتمال دارد برخی از گرایشهای سیاسی در ایران این مسئله را بهانهای برای مصارف داخلی خود قرار دهند.
طرف ترک امیدوار است ایران با پرهیز از تبلیغات غیرواقعی و اخبار جهت‌دار بی‌منبع، سعی کند به کاهش تنشها کمک کند. اما این موضوع با توجه به اینکه ترکیه از رسانهای کردن آن (مضمون گفت‌وگوی جهانگیری با اردوغان) خودداری کرده و در طرف مقابل، ایران گزارش یکجانبهای از آن داشته است، به نظر نمیرسد چندان کارساز باشد.
"پروتکل دیپلماتیک و حاشیه‌سازی برای یک دیدار"
برخلاف رسانههای ترکیه روزنامههای ایران خبر دیدار اردوغان با جهانگیری را با حاشیههای آن منتشر کردند. روزنامه شرق در شماره روز دوشنبه ( ۲۳ آذر) خود در مطلبی تحت عنوان "پروتکل دیپلماتیک و حاشیه‌سازی برای یک دیدار"، مینویسد، دیدار جهانگیری با اردوغان در برخی رسانه‌ها و فضای مجازی با حاشیه‌پردازی‌هایی روبه‌رو شد. شرق ادامه میدهد که برخی رسانه‌ها با استناد به یک فریم عکس مدعی شدند که تشریفات جلسه، به دلیل نبود پرچم ایران در این دیدار، تفاوت صندلیها، نحوه نشستن و حتی حالت چهره در شان معاون اول رئیس‌جمهوری نبوده و به این مقام بلندپایه دولت ایران توهین شده است.
شرق در مصاحبه با یک مدرس تشریفات کاربردی بین‌المللی توضیح داده است که "وقتی مقامی پایین‌تر با رئیس‌جمهوری یک کشور دیدار میکند، معمولا پرچم کشور میزبان به نمایش درمی‌آید"، بنابراین به جهانگیری توهین نشده است. این روزنامه درباره نحوه نشستن دو مقام و تفاوت صندلیها هم مینویسد، "این مسئله نیز به تفاوت سطح مقامات دو کشور" برمی‌گردد.
بحران ترکیه و روسیه و نقش میانجیگری ایران
معاون اول رئیس‌جمهوری ایران در دیدار با اردوغان گفت: «ما از تنشی که در رابطه ترکیه و روسیه پیش آمده است، نگرانیم و به‌هیچ‌وجه این تنش را به نفع مصلحت منطقه نمی‌دانیم و آماده کمک به رفع این تنش هستیم».
بیشتر بخوانید: شلیک اخطار ناوشکن روسیه به قایق ترکیه
اما برخی از کارشناسان از جمله محمد صالح خاتم تحلیلگر امور ترکیه و ایران در شهر استانبول بر این باور هستند که ایران از جهات مختلف نمیتواند نقش میانجی را ایفا کند چون از ابتدای مسئله سوریه و عراق نشان داده به هیچ وجه بیطرف نیست و یک طرف قضیه است. بعد از حادثه سقوط هواپیمای روسیه نیز هم روحانی، هم لاریجانی به انتقاد از ترکیه پرداخته و جهت گیری خود را مشخص کردهاند و درخواست میانجیگری ایران بین ترکیه و روسیه چندان منطقی به نظر نمیرسد.
رقابتها و صف بندیهای منطقه
حسین زمانلو، کارشناس امور ترکیه و ایران در همین رابطه به صفبندیهای مختلف در منطقه اشاره میکند که "شکننده و حساس" شده است. زمانلو میگوید: «ما چند محور را میتوانیم در این صف بندیها مشاهده نمائیم: صف بندی حول محور ابقای بشار اسد در سوریه با رودرویی روسیه و آمریکا و حامیان این دو، صف بندی مذهبی حول شیعه با محوریت ایران، عراق، سوریه و لبنان با حمایت مستقیم روسیه، در دیگر طرف صف بندی سنیها با محوریت ترکیه، عربستان و قطر همراه با مخالفان بشار اسد با کاتالیزوری "حزب دمکرات کردستان عراق" (حزب بارزانی) که این مسئله باعث فاصله سیاسی کردهای عراق و ترکیه از یکدیگر نیز خواهد شد. یک صفبندی دیگر نیز در شرف تشکیل است که آن هم حول محور کشورهای ترک زبان در خط شمالی ایران با محوریت ترکیه است، که استارت این حرکت را در حاشیههای دیدار دیروز آقایان جهانگیری و اردوغان در ترکمنستان میتوان مشاهده نمود.»
کشورهای ترکزبان ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان کشورهایی هستند که با ترکیه قراردادهای استراتژیکی و روابط حسنه فرهنگی و اقتصادی دارد.
در طول سالهای گذشته مناسبات ترکیه و ایران فراز و نشیبهایی داشت. تشدید تنش و اختلافات سیاسی در ظرف این سالها بر مناسبات اقتصادی دو کشور تاثیر گذاشته است.
بیلگین آیگول، رئیس شورای تجاری ایران- ترکیه در "انجمن روابط اقتصادی خارجی ترکیه" (DEİK) در گفت‌وگو با خبرنگار نیمه رسمی "آناتولی" در مورد روابط اقتصادی میان ترکیه و ایران (۲۲ آذر/ ۱۳ دسامبر) میگوید: «کار با ایران آسان نیست ولی همکاری میان دو کشور برای منطقه از اهمیتی حیاتی برخوردار است.» وی با اشاره به کاهش سطح تجارت خارجی میان دو کشور از ۲۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ به ۱۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۴ گفت که احتمالا این رقم در سال ۲۰۱۵ کمتر نیز خواهد شد.
این دیدار که در هتل اغوزکنت عشقآباد انجام شد، اولین دیدار دیپلماتیک در سطح بالا بعد از انتقادات اردوغان از رسانههای دولتی ایران است که در آخرین لحظات سفر رئیس جمهور ترکیه به ترکمنستان برگزار گردید. گفت‌وگوی اردوغان با جهانگیری در پشت درهای بسته فقط ۲۰ دقیقه طول کشید و بهرغم کوتاه بودن وقت آن در رسانههای ایران پرحاشیه بود.
بیشتر بخوانید: وزیر خارجه ترکیه: سیاستهای فرقه‌ای ایران خطرناک است
روزنامههای ترک به جزئیات دیدار اردوغان- جهانگیری نپرداختند و سایت ریاست جمهوری ترکیه نیز تنها از این دیدار خبر داد و به جزئیات آن هیچ اشاره‌ای نکرد.
ولی به گزارش برخی رسانههای ایران، در این دیدار کوتاه اردوغان به انتقاد از اخبار خبرگزاریهای ایران درباره ارتباط خانواده وی با گروه "دولت اسلامی" پرداخته و این اخبار را بیپایه و اساس خوانده است.
پیش از این هم خبرگزاریهای ایران با انتشار عکسی از بلال پسر اردوغان با دو برادر که شغل کبابی دارند، ادعا کرده بودند که او با رهبران داعش دیدار داشته است. یکی از نمایندگان زن مجلس ایران حتی با استناد به این عکس در نامهای به خانم امینه اردوغان همسر رئیس جمهور ترکیه، به انتقاد از سیاستهای ترکیه پرداخته بود.
بیشتر بخوانید: جنجال بر سر تصاویر پسر اردوغان با "سرکردگان داعش"
امین پازارجی خبرنگار روزنامه "آکشام" که در این سفر اردوغان را همراهی کرده، به نقل از رئیس جمهور ترکیه آورده است: «با ایرانیها در زمینه منطقه گفت‌وگو کردیم و گفتیم دیدگاه ما با شما در سوریه و عراق یکسان نیست اما از وجهه مذهبی دادن به این مسئله باید خودداری کرد. ما برادران مسلمان همدیگر هستیم و نباید از دیدگاه مذهبی به این موضوع نگاه کنیم.»
عکس جنجالی پسر اردوغان با صاحبان یک جگرفروشی در استانبولبه گفته منابع ترک، بر سر مسئله نبود پرچم ایران دردیدار اردوغان و جهانگیری نارضایتیهایی از سوی ایران ابراز شده است اما طرف ترک میگوید سطح سیاسی دو طرف یکسان نیست و این رئیس جمهور ترکیه است که طرف ایرانی را به حضور پذیرفته است و اگر گفت‌وگوها بین اردوغان و روحانی بود پرچم هر دو کشور حضور میداشت.
به گفته این منابع، نبود پرچم ایران با توجه به پذیرش معاون اول روحانی از سوی رئیس جمهور ترکیه امری معمول در عرف دیپلماتیک است و احتمال دارد برخی از گرایشهای سیاسی در ایران این مسئله را بهانهای برای مصارف داخلی خود قرار دهند.
طرف ترک امیدوار است ایران با پرهیز از تبلیغات غیرواقعی و اخبار جهت‌دار بی‌منبع، سعی کند به کاهش تنشها کمک کند. اما این موضوع با توجه به اینکه ترکیه از رسانهای کردن آن (مضمون گفت‌وگوی جهانگیری با اردوغان) خودداری کرده و در طرف مقابل، ایران گزارش یکجانبهای از آن داشته است، به نظر نمیرسد چندان کارساز باشد.
"پروتکل دیپلماتیک و حاشیه‌سازی برای یک دیدار"
برخلاف رسانههای ترکیه روزنامههای ایران خبر دیدار اردوغان با جهانگیری را با حاشیههای آن منتشر کردند. روزنامه شرق در شماره روز دوشنبه ( ۲۳ آذر) خود در مطلبی تحت عنوان "پروتکل دیپلماتیک و حاشیه‌سازی برای یک دیدار"، مینویسد، دیدار جهانگیری با اردوغان در برخی رسانه‌ها و فضای مجازی با حاشیه‌پردازی‌هایی روبه‌رو شد. شرق ادامه میدهد که برخی رسانه‌ها با استناد به یک فریم عکس مدعی شدند که تشریفات جلسه، به دلیل نبود پرچم ایران در این دیدار، تفاوت صندلیها، نحوه نشستن و حتی حالت چهره در شان معاون اول رئیس‌جمهوری نبوده و به این مقام بلندپایه دولت ایران توهین شده است.
شرق در مصاحبه با یک مدرس تشریفات کاربردی بین‌المللی توضیح داده است که "وقتی مقامی پایین‌تر با رئیس‌جمهوری یک کشور دیدار میکند، معمولا پرچم کشور میزبان به نمایش درمی‌آید"، بنابراین به جهانگیری توهین نشده است. این روزنامه درباره نحوه نشستن دو مقام و تفاوت صندلیها هم مینویسد، "این مسئله نیز به تفاوت سطح مقامات دو کشور" برمی‌گردد.
بحران ترکیه و روسیه و نقش میانجیگری ایران
معاون اول رئیس‌جمهوری ایران در دیدار با اردوغان گفت: «ما از تنشی که در رابطه ترکیه و روسیه پیش آمده است، نگرانیم و به‌هیچ‌وجه این تنش را به نفع مصلحت منطقه نمی‌دانیم و آماده کمک به رفع این تنش هستیم».
بیشتر بخوانید: شلیک اخطار ناوشکن روسیه به قایق ترکیه
اما برخی از کارشناسان از جمله محمد صالح خاتم تحلیلگر امور ترکیه و ایران در شهر استانبول بر این باور هستند که ایران از جهات مختلف نمیتواند نقش میانجی را ایفا کند چون از ابتدای مسئله سوریه و عراق نشان داده به هیچ وجه بیطرف نیست و یک طرف قضیه است. بعد از حادثه سقوط هواپیمای روسیه نیز هم روحانی، هم لاریجانی به انتقاد از ترکیه پرداخته و جهت گیری خود را مشخص کردهاند و درخواست میانجیگری ایران بین ترکیه و روسیه چندان منطقی به نظر نمیرسد.
رقابتها و صف بندیهای منطقه
حسین زمانلو، کارشناس امور ترکیه و ایران در همین رابطه به صفبندیهای مختلف در منطقه اشاره میکند که "شکننده و حساس" شده است. زمانلو میگوید: «ما چند محور را میتوانیم در این صف بندیها مشاهده نمائیم: صف بندی حول محور ابقای بشار اسد در سوریه با رودرویی روسیه و آمریکا و حامیان این دو، صف بندی مذهبی حول شیعه با محوریت ایران، عراق، سوریه و لبنان با حمایت مستقیم روسیه، در دیگر طرف صف بندی سنیها با محوریت ترکیه، عربستان و قطر همراه با مخالفان بشار اسد با کاتالیزوری "حزب دمکرات کردستان عراق" (حزب بارزانی) که این مسئله باعث فاصله سیاسی کردهای عراق و ترکیه از یکدیگر نیز خواهد شد. یک صفبندی دیگر نیز در شرف تشکیل است که آن هم حول محور کشورهای ترک زبان در خط شمالی ایران با محوریت ترکیه است، که استارت این حرکت را در حاشیههای دیدار دیروز آقایان جهانگیری و اردوغان در ترکمنستان میتوان مشاهده نمود.»
کشورهای ترکزبان ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان کشورهایی هستند که با ترکیه قراردادهای استراتژیکی و روابط حسنه فرهنگی و اقتصادی دارد.
در طول سالهای گذشته مناسبات ترکیه و ایران فراز و نشیبهایی داشت. تشدید تنش و اختلافات سیاسی در ظرف این سالها بر مناسبات اقتصادی دو کشور تاثیر گذاشته است.
بیلگین آیگول، رئیس شورای تجاری ایران- ترکیه در "انجمن روابط اقتصادی خارجی ترکیه" (DEİK) در گفت‌وگو با خبرنگار نیمه رسمی "آناتولی" در مورد روابط اقتصادی میان ترکیه و ایران (۲۲ آذر/ ۱۳ دسامبر) میگوید: «کار با ایران آسان نیست ولی همکاری میان دو کشور برای منطقه از اهمیتی حیاتی برخوردار است.» وی با اشاره به کاهش سطح تجارت خارجی میان دو کشور از ۲۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ به ۱۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۴ گفت که احتمالا این رقم در سال ۲۰۱۵ کمتر نیز خواهد شد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر