پایتخت ۶ "ستون پنجم فرهنگی دشمن" یا عصاره جامعه امروز ایران؟
با پخش آخرین قسمت از فصل ششم سریال پایتخت انتقادات به
آن بالا گرفت تا جایی که رییس صدا و سیما خواهان بررسی این موضوع شد که آیا
دست "ستون پنجم فرهنگی دشمن" در میان است.
فصل ششم سریال پایتخت یکی از پربیننده ترین سریال‌های صدا و سیما بوده
است. به گفته روابط عمومی این سازمان، "پایتخت" بیش از هر سریال دیگری
مخاطب را در ایام نوروز امسال پای تلویزیون ایران نشاند.
انتقاد و بحث و جدل اما بر سر این سریال شاید به همان اندازه جذابیتش برای مخاطب ایرانی زیاد بوده است؛ از انتقاد به عاشق شدن رحمت به هما که فکر می‌کردند شوهرش مرده اما در این سری معلوم می‌شود که زنده است (عاشق یک زن شوهردار شدن) تا برخی شوخی‌های به زعم منتقدان سخیف و پرخاشگرانه، یا خورشت قیمه در ولیمه نقی که هیچ نسبتی با فرهنگ غذایی مازندران ندارد.
انتقاد جنجالی به این سریال اما با نمایش سکانس پایانی آن شروع شد؛ صحنه‌ای که در آن رحمت و همسرش روی موتور نشسته و در جاده چالوس می‌رانند؛ درست شبیه صحنه‌ای از فیلم همسفر با بازی گوگوش و بهروز وثوقی.
انتقادات به این صحنه بیشتر از طرف طیف موسوم به "ارزشی" و به دلیل شباهت زیاد این صحنه به فیلمی ساخته‌شده در پیش از انقلاب و با دو بازیگر "مسأله‌دار" بود. این انتقادات تا جایی رسید که رییس سازمان صدا و سیما در نامه‌ای به معاونش در این باره نوشت: «لازم است بررسی شود این اقدام حاصل اشتباه، بی‌توجهی و وادادگی است یا نتیجه عملیات مرموز و فتنه‌انگیز ستون پنجم فرهنگی دشمن؟!»
روزنامه کیهان نیز مانند اکثر موارد مشابه ساکت ننشست و ضمن اشاره به سکانس پایانی که آن را "ادای دین به سینمای آن دوره و بازیگرانش" دانست، ایرادات این سریال را منحصر به این صحنه ندانست و نوشت: «نه فقط قسمت آخر مجموعه پایتخت که کل فیلمنامه و اکثر قسمت‌های پایتخت ۶ مورد اعتراض منتقدان قرار گرفته و باعث شده تا این مجموعه را فاقد ارزش‌های کیفی لازم جهت پخش در رسانه ملی بدانند.»
روزنامه جوان نزدیک به سپاه پاسداران پا را از این نیز فراتر گذاشت و همزمانی پخش قسمت آخر سریال پایتخت با پخش فیلم همسفر از شبکه من و تو را مشکوک دانست و نوشت: «شبکه "من و تو" ظهر جمعه گذشته فیلم سینمایی "همسفر" را پخش می‌کند، همان شب هم در شبکه اول سیما، قسمت آخر سریال پایتخت با ارجاع به این فیلم سینمایی و البته فیلم دیگری به نام "ممل امریکایی" به کار خود پایان می‌دهد، آیا این تقارن زمانی سهوی بوده است؟!»
این روزنامه تندرو نویسنده این سریال، محسن تنابنده را نیز از حملات خود بی‌نصیب نگذاشته و نوشته است: «مگر بعد از حوادث دی‌ماه سال گذشته نبود که تنابنده در ژستی اپوزیسیون مانند اعلام کرد "پایتخت ۶" آخرین کارش با صداوسیما خواهد بود؟! آن زمان افکارعمومی این بازی را به سخره گرفت و اینکه تنابنده با دهان پر از لقمه صداوسیما صحبت از برخاستن از سر سفره رسانه ملی می‌کند را ادابازی دانست.»
انتقادات هنری
اما حاشیه‌های سریال پایتخت تنها منحصر به موارد "ارزشی" نیست. این سریال که امسال ششمین فصل آن پخش شد از سال ۱۳۹۰ به نویسندگی خشایار الوند و محسن تنابنده آغاز شد و تا پایان سری پنجم با همین تیم به کارش ادامه داد.
با مرگ خشایار الوند در اسفند ۱۳۹۷ نویسندگی سری ششم این سریال بر عهده محسن تنابنده قرار گرفت.
بسیاری از منتقدان معتقدند که تنابنده نتوانست همان ساختاری را که الوند آغاز کرده بود ادامه دهد.
به عنوان مثال در مطلب مفصلی که سایت ایرنا درباره این سریال منتشر کرده به این نکته اشاره کرده که در مهمانی ولیمه نقی از میهمانان با خورشت قیمه پذیرایی شده که این غذا حتی در نذری‌های مازندرانی‌ها نیز جایی ندارد.
در ادامه آمده است: «عده‌ای از منتقدان بر این باورند که خشایار الوند به دلیل اصالت شهمیرزادی‌اش با رسوم و فرهنگ مازندرانی‌ها آشنایی بیشتری داشت و به همین دلیل در زمان حیات او علاوه بر این که سریال قصه و داستان داشت، به برخی جزییات فرهنگ بومی منطقه میزبان هم توجه می‌شد.»
نکته دیگر مورد اشاره نویسنده ایرنا "استفاده نکردن از سنت چاووشی‌خوانی مازندرانی در هنگام استقبال از زائران" است که "می‌توانست برای مخاطب غیر بومی یک سکانس جذاب را رقم بزند و تصویری از آیینی بومی را نشان دهد و بی‌توجهی به آن بیانگر کم‌توجهی به مشاوره گرفتن در تولید این اثر است".
ایرنا در مطلب خود از قول علیرضا سعیدی کیاسری که او را منتقد هنری معرفی کرده به نمایش "ناهنجاری‌ها" در این سریال اشاره کرده و می‌نویسد: «این هنرمند و نویسنده با انتقاد از به نمایش در آمدن برخی ناهنجاری‌های جامعه در سریال معتقد است که هر آن چه در جامعه رخ می‌دهد را نباید در رسانه به نمایش گذاشت، مگر این که در ازای به تصویر کشیدن آن، راهکار حل یا تصویری قوی‌تر برای منع کردن جامعه نسبت به آن رفتار نشان داده شود.»
۶۱۰ هزار لایک
علیرغم همه این جنجال‌ها، عکسی که محسن تنابنده از سکانس موتورسواری رحمت و هما در جاده چالوس در صفحه اینستاگرامش منتشر کرده است، تا لحظه نوشتن این گزارش ۶۱۰ هزار لایک خورده و نزدیک به ۴۱ هزار کامنت برای آن نوشته شده است.
هرچند که در میان این ۴۱ هزار کامنت، نظرات انتقادی و حتی اعتراضی زیادی وجود دارد اما کسانی هم بوده‌اند که از محسن تنابنده تشکر کرده و حتی گفته‌اند "پایتخت ۶" دوباره آنها را با تلویزیون آشتی داد.
کسانی هم نوشته‌اند معنای این همه انتقاد درباره سخیف و مبتذل بودن این سریال را نمی‌فهمند چرا که به نظر آنها "پایتخت ۶ نزدیکترین پایتخت به جامعه امروزمان بود؛ جامعه‌ای که در آن مواد مخدر بیداد می‌کند، احترام بزرگتر نگه داشته نمی‌شود و همه از هم طلبکارند".
انتقاد و بحث و جدل اما بر سر این سریال شاید به همان اندازه جذابیتش برای مخاطب ایرانی زیاد بوده است؛ از انتقاد به عاشق شدن رحمت به هما که فکر می‌کردند شوهرش مرده اما در این سری معلوم می‌شود که زنده است (عاشق یک زن شوهردار شدن) تا برخی شوخی‌های به زعم منتقدان سخیف و پرخاشگرانه، یا خورشت قیمه در ولیمه نقی که هیچ نسبتی با فرهنگ غذایی مازندران ندارد.
انتقاد جنجالی به این سریال اما با نمایش سکانس پایانی آن شروع شد؛ صحنه‌ای که در آن رحمت و همسرش روی موتور نشسته و در جاده چالوس می‌رانند؛ درست شبیه صحنه‌ای از فیلم همسفر با بازی گوگوش و بهروز وثوقی.
انتقادات به این صحنه بیشتر از طرف طیف موسوم به "ارزشی" و به دلیل شباهت زیاد این صحنه به فیلمی ساخته‌شده در پیش از انقلاب و با دو بازیگر "مسأله‌دار" بود. این انتقادات تا جایی رسید که رییس سازمان صدا و سیما در نامه‌ای به معاونش در این باره نوشت: «لازم است بررسی شود این اقدام حاصل اشتباه، بی‌توجهی و وادادگی است یا نتیجه عملیات مرموز و فتنه‌انگیز ستون پنجم فرهنگی دشمن؟!»
روزنامه کیهان نیز مانند اکثر موارد مشابه ساکت ننشست و ضمن اشاره به سکانس پایانی که آن را "ادای دین به سینمای آن دوره و بازیگرانش" دانست، ایرادات این سریال را منحصر به این صحنه ندانست و نوشت: «نه فقط قسمت آخر مجموعه پایتخت که کل فیلمنامه و اکثر قسمت‌های پایتخت ۶ مورد اعتراض منتقدان قرار گرفته و باعث شده تا این مجموعه را فاقد ارزش‌های کیفی لازم جهت پخش در رسانه ملی بدانند.»
روزنامه جوان نزدیک به سپاه پاسداران پا را از این نیز فراتر گذاشت و همزمانی پخش قسمت آخر سریال پایتخت با پخش فیلم همسفر از شبکه من و تو را مشکوک دانست و نوشت: «شبکه "من و تو" ظهر جمعه گذشته فیلم سینمایی "همسفر" را پخش می‌کند، همان شب هم در شبکه اول سیما، قسمت آخر سریال پایتخت با ارجاع به این فیلم سینمایی و البته فیلم دیگری به نام "ممل امریکایی" به کار خود پایان می‌دهد، آیا این تقارن زمانی سهوی بوده است؟!»
این روزنامه تندرو نویسنده این سریال، محسن تنابنده را نیز از حملات خود بی‌نصیب نگذاشته و نوشته است: «مگر بعد از حوادث دی‌ماه سال گذشته نبود که تنابنده در ژستی اپوزیسیون مانند اعلام کرد "پایتخت ۶" آخرین کارش با صداوسیما خواهد بود؟! آن زمان افکارعمومی این بازی را به سخره گرفت و اینکه تنابنده با دهان پر از لقمه صداوسیما صحبت از برخاستن از سر سفره رسانه ملی می‌کند را ادابازی دانست.»
انتقادات هنری
اما حاشیه‌های سریال پایتخت تنها منحصر به موارد "ارزشی" نیست. این سریال که امسال ششمین فصل آن پخش شد از سال ۱۳۹۰ به نویسندگی خشایار الوند و محسن تنابنده آغاز شد و تا پایان سری پنجم با همین تیم به کارش ادامه داد.
بسیاری از منتقدان معتقدند که تنابنده نتوانست همان ساختاری را که الوند آغاز کرده بود ادامه دهد.
به عنوان مثال در مطلب مفصلی که سایت ایرنا درباره این سریال منتشر کرده به این نکته اشاره کرده که در مهمانی ولیمه نقی از میهمانان با خورشت قیمه پذیرایی شده که این غذا حتی در نذری‌های مازندرانی‌ها نیز جایی ندارد.
در ادامه آمده است: «عده‌ای از منتقدان بر این باورند که خشایار الوند به دلیل اصالت شهمیرزادی‌اش با رسوم و فرهنگ مازندرانی‌ها آشنایی بیشتری داشت و به همین دلیل در زمان حیات او علاوه بر این که سریال قصه و داستان داشت، به برخی جزییات فرهنگ بومی منطقه میزبان هم توجه می‌شد.»
نکته دیگر مورد اشاره نویسنده ایرنا "استفاده نکردن از سنت چاووشی‌خوانی مازندرانی در هنگام استقبال از زائران" است که "می‌توانست برای مخاطب غیر بومی یک سکانس جذاب را رقم بزند و تصویری از آیینی بومی را نشان دهد و بی‌توجهی به آن بیانگر کم‌توجهی به مشاوره گرفتن در تولید این اثر است".
ایرنا در مطلب خود از قول علیرضا سعیدی کیاسری که او را منتقد هنری معرفی کرده به نمایش "ناهنجاری‌ها" در این سریال اشاره کرده و می‌نویسد: «این هنرمند و نویسنده با انتقاد از به نمایش در آمدن برخی ناهنجاری‌های جامعه در سریال معتقد است که هر آن چه در جامعه رخ می‌دهد را نباید در رسانه به نمایش گذاشت، مگر این که در ازای به تصویر کشیدن آن، راهکار حل یا تصویری قوی‌تر برای منع کردن جامعه نسبت به آن رفتار نشان داده شود.»
۶۱۰ هزار لایک
علیرغم همه این جنجال‌ها، عکسی که محسن تنابنده از سکانس موتورسواری رحمت و هما در جاده چالوس در صفحه اینستاگرامش منتشر کرده است، تا لحظه نوشتن این گزارش ۶۱۰ هزار لایک خورده و نزدیک به ۴۱ هزار کامنت برای آن نوشته شده است.
هرچند که در میان این ۴۱ هزار کامنت، نظرات انتقادی و حتی اعتراضی زیادی وجود دارد اما کسانی هم بوده‌اند که از محسن تنابنده تشکر کرده و حتی گفته‌اند "پایتخت ۶" دوباره آنها را با تلویزیون آشتی داد.
کسانی هم نوشته‌اند معنای این همه انتقاد درباره سخیف و مبتذل بودن این سریال را نمی‌فهمند چرا که به نظر آنها "پایتخت ۶ نزدیکترین پایتخت به جامعه امروزمان بود؛ جامعه‌ای که در آن مواد مخدر بیداد می‌کند، احترام بزرگتر نگه داشته نمی‌شود و همه از هم طلبکارند".
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر