آیا آذربایجان و سوریه در حال توطئه علیه ایران هستند؟
بازدید احمد الشرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه، از باکو در اوائل این هفته، نشانه‌ای از تغییر چشمگیر در ائتلاف‌های منطقه‌ای بود؛ تغییری که در رسانه‌های ایران با ترکیبی از نگرانی، بدگمانی و بازنگری راهبردی بازتاب یافت.
در بیانیه‌های رسمی پس از دیدار الشرع با الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، هر دو بر آغاز دوره‌ای تازه در روابط سوریه و آذربایجان تأکید کردند، رکود قبلی در روابط را به سیاست «خصمانه» بشار اسد نسبت دادند و وعده دادند همکاری‌ها را احیا و تقویت کنند.
نکتهٔ مهم این سفر، توافقی برای صادرات گاز آذربایجان به سوریه از طریق ترکیه بود؛ توافقی که راه‌حلی ضروری برای بحران مزمن انرژی سوریه توصیف شد.
در همین حال، برخی رسانه‌ها از جمله رسانه‌های اسرائیلی گزارش دادند که مقام‌های سوری و اسرائیلی در حاشیه این سفر دیدار داشته‌اند.
مشخص نیست که الشرع در این نشست حضور داشته یا نه، اما صرف برگزاری چنین جلسه‌ای — که به واسطه آذربایجان، متحد کلیدی اسرائیل در منطقه، تسهیل شده — نگرانی‌ها در تهران را افزایش داده است.
الشرع، که پیش‌تر با نام ابو محمد الجولانی شناخته می‌شد، از فرماندهان شورشی بود که با نیروهای تحت حمایت ترکیه متحد شد و در آذرماه پارسال عملیاتی برق‌آسا توسط هیئت تحریر الشام رهبری کرد که در نهایت به سقوط دولت اسد، که مورد حمایت ایران و روسیه بود، انجامید.
چالش‌های امنیتی
یکی از نگرانی‌های جمهوری اسلامی که در رسانه‌های ایران بازتاب یافته، چیزی است که از آن به عنوان انتقال ردپای نظامی از میدان نبرد سوریه به قفقاز، درست در همسایگی ایران، یاد می‌شود.
روزنامه اصلاح‌طلب «آرمان ملی» نوشت یکی از ابعاد رابطهٔ نوپای دمشق و باکو، شامل انتقال نیروهای جنگ‌دیدهٔ سوری از طریق ترکیه به پایگاه‌هایی در آذربایجان خواهد بود؛ تحولی بالقوه که آن را «مأموریت» الشرع توصیف کرد.
این روزنامه گمانه‌زنی کرده که هدف از این انتقال، بی‌ثبات‌سازی مناطقی در مرزهای ایران و روسیه و انجام عملیات علیه محور گسترده‌تر چین، روسیه و ایران است.
روزنامه اصولگرای «فرهیختگان» نیز نگاهی مشابه داشت و نوشت الشرع انتقال نیروهایش را در راستای خواست آمریکا برای خروج نیروهای خارجی از سوریه انجام می‌دهد.
براساس ادعای این تحلیل، آذربایجان به یک قطب راهبردی بدل خواهد شد؛ یا به‌عنوان سکوی پرتاب برای نفوذ بیشتر به قفقاز و روسیه، یا به‌عنوان محل اسکان این نیروها در مناطقی مانند قره‌باغ.
«پیامی» به ایران
شبکهٔ آی۲۴ اسرائیل با استناد به یک منبع ناشناس سوری مدعی شد که اسرائیل و ایالات متحده تصمیم گرفته‌اند دیداری میان مقام‌های اسرائیلی و سوری در باکو برگزار شود تا «پیامی به ایران» ارسال کنند.
به دنبال انتشار این گزارش، روزنامهٔ جام‌جم وابسته به صداوسیمای جمهوری اسلامی نوشت که با توجه به سابقهٔ آذربایجان در مشارکت در عملیات ضدایرانی طی سال‌های گذشته و نیز تردیدها درباره همکاری این کشور با اسرائیل در جریان جنگ ماه گذشته، این دیدار را می‌توان به‌عنوان «مدرکی روشن» تلقی کرد مبنی بر این‌که برخی کشورهای همسایه با اسرائیل علیه ایران همکاری می‌کنند.
جام‌جم به‌طور مشخص از آذربایجان و متحدانش، ترکیه و اسرائیل، نام برد و آن‌ها را کشورهایی دانست که در حال «شکل دادن به معادلاتی جدید علیه منافع ایران» هستند.
این روزنامه استدلال کرد که در نهایت ایران باید با تدبیر دیپلماتیک و امنیتی از منافع ملی خود صیانت کند؛ از جمله با تقویت روابط با همسایگانی مانند ارمنستان و روسیه، و نیز اتخاذ موضعی قاطع در برابر «تحریکات باکو».
نگرانی فزایندهٔ تهران از نزدیکی باکو و اسرائیل
جمهوری اسلامی با نگرانی فزاینده، به تماشای نزدیکی روزافزون آذربایجان و اسرائیل نشسته است.
در سال‌های اخیر، این همکاری به‌ویژه در زمینه‌های دفاعی گسترش یافته و در سال ۲۰۲۳، باکو سفارت خود را در تل‌آویو افتتاح کرد؛ تحولاتی که فقط بر بی‌اعتمادی تهران نسبت به این روابط افزوده است.
چندی پیش، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، از الهام علی‌اف خواست گزارش‌هایی را بررسی و تأیید کند که بر اساس آن‌ها، پهپادهای اسرائیلی از جمله میکروپهپادها، در جریان جنگ ۱۲روزه ایران و اسرائیل، از قلمرو آذربایجان وارد حریم هوایی ایران شده‌اند.
علی‌اف این ادعاها را رد و تأکید کرد که دولتش هرگز اجازه نخواهد داد خاک آذربایجان علیه ایران مورد استفاده قرار گیرد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر