در افزایش تنشی بی سابقه طی دو دهه گذشته، بخشی از شبه‌نظامیان کُرد ایرانی، از تصمیم خود برای آتش بس یک جانبه صرفنظر کرده و در چند عملیات، مواضعی از سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در برخی شهرهای کُرد در شمال غرب ایران را هدف حمله قرار دادند.
در این مجموعه حملات که به وسیله شبه نظامیان وابسه به حزب دمکرات کردستان ایران انجام شد، ده‌ها تن از دو طرف کشته شدند.
روزنامه آمریکایی دیلی بیست در گزارشی که پنجشنبه ۷ ژوئیه منتشر کرد، به نقل از رستم جهانگیری عضو دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان ایرا نوشت که درگیری‌ها در مناطق کوهستانی نزدیک به مریوان، سقر، پیرانشهر، سردشت، اشنویه و ارومیه روی داد؛ مناطقی که در دو استان آذربایجان غربی و کردستان واقع هستند.

دلایل افزایش تنش

درباره دلایل لفزایش تنش، مصطفی هجری دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران هم گفت که حکومت ایران، فشار را بر فعالیت‌های مدنی و سیاسی در مناطق کردستان بیشتر ازهز زمانی دیگر کرده است و هیچ راه دیگری برای ما باقی نگذاشته بود.
جناح چپ حزب دمکرات کردستان ایران که قدیمی‌ترین حزب سیاسی در این کشور است، اصرار دارد که حضور نیروهای مسلح این حزب در مناطق ایران، جنبه دفاعی دارد.
با این وجود، هجری به «دیلی بیست» گفت در صورت ادامه بحرانی‌تر شدن اوضاع ممکن است کُردها «موضعی تهاجمی» بگیرند.
رستم جهانگیری که خود در یکی از عملیات شرکت داشت، می‌گوید: «از سال ۲۰۱۵ به مناطق کوهستانی کُردستان می‌رفتیم اما نیروهای سپاه پاسداران با درگیر نمی‌شدند».

تقصیر اوباما است

جهانگیری ابراز عقیده کرده است که تساهل و تسامحی که دولت باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا به خاطر توافق هسته‌ای با حکومت ایران نشان داد، باعث سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تر داخلی جمهوری اسلامی شده است.
آرش صالح نماینده حزب دمکرات کردستان ایران در ایالات متحده می‌گوید:‌ «آن‌چه ذهن دولت آمریکا را به خود مشغول کرده، دستاوردش از توافق با ایران است».
بر پایه آمار رسمی، کُردها حدود ۱۰ درصد مردم ایران را تشکیل می‌دند. همچون کُردهای عراق، سوریه و ترکیه، کردهای ایران هم خود را بخشی از «کردستان» بزرگی می‌دانند که میان چهار کشور تقسیم شده‌اند.
کُردهای عراق و اخیرا کُردهای سوریه، از دولت خودگردان برخوردارند. در سوریه ائتلافشان با ائتلاف بین‌المللی علیه گروه دولت اسلامی موسوم به داعش، به آن‌ها توان و استقلال بیشتری بخشید.
با وجود چند دهه جنگ ترکیه علیه حزب کارگران کُردستان (پ.ک.ک) که از سوی آمریکا هم گروهی تروریستی شناخته می‌شود، اما کُردهای ترکیه، مقادیر زیادی از حقوق سیاسی و فرهنگی خود را در یک دهه اخیر، باز یافتند.
شاید به دلیل همه این اتفاقات باشد که کُردهای ایران احساس کنند زمان ابراز وجودشان فرا رسیده است، اما بسیاری نسبت به توان شبه‌نظامیان کُرد به ایجاد تغییری ریشه‌ای، شک دارند به عقیده آن‌ها تنها عملیات ایذایی می‌تواند باعث بشود نظام ایران، تنها به نقض بیشتر حقوق کُردها روی بیاورد.
پرویز رحیم استاد دانشگاه و کارشناس امور کُردهای ایران در دانشگاه صلاح الدین اربیل می‌گوید:‌ «فعالیت‌های نظامیبه تنهایی نمی‌تواند معادله را در ایران تغییر دهد زیرا حزب دمکرات کردستان ایران، توان کافی برای رسیدن به این هدف ندارد».
برآوردها حاکی از آن است که حزب دمکرات کردستان ایران، حدود ۲ هزار شبه نظامی نظامی موسوم به پیشمرگه دارد. دیگر گروه‌های کُرد ایرانی هم در مجموع، ۵ تا ۷ هزار شبه‌نظامی دارند.
برخی از کُردهای ایرانی برای جنگ با گروه داعش، به جبهه‌های نبرد پیوستند. تحلیلگران می‌گویند با وجود این‌که این نیروها در این جنگ تجربه نظامی کسب کردند، اما همچنان با کمبود شدید مهمات و تجهیزات نظامی روبرو هستند.
اما عامل دیگر، تاثیر فعالیت‌های کُردهای ایران بر روابط تهران با اقلیم کردستان عراق است. سپاه پاسداران ایران اقدام به گلوله باران مناطقی از اقلیم کردستان عراق کرد که گروه‌های کُرد ایرانی در آن پایگاه دارند.

آیا ایران به عراق حمله می‌کند؟

محمد پاکپور فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به تحرکات اخیر شبه‌نظامیان کُرد گفت مراکز استقرار آن‌ها در هر نقطه‌ای مورد هدف قرار خواهد گرفت.
به گزارش سپاه نیوز او تاکید کرد با توجه به استقرار مراکز اصلی این «تروریست‌ها» در شمال عراق (اقلیم کردستان)، در صورت عدم عمل به تعهدات خود و مبنی بر جلوگیری از تحرک و اقدامات ضد امنیتی فوق عقبه آن‌ها در هر نقطه و منطقه‌ای باشد مورد هدف قرار خواهند گرفت.
از همین رو دولت خود مختار اقلیم کردستان عراق، رسما از ایران خواست آتشبار خود را متوقف کرده و از شبه‌نظامیان کُرد ایرانی خواست از مناطق مرزی برای حمله به «کشور برادر» استفاده نکنند.
نچیروان بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان عراق ۲۹ ژوئن در دیدار با یک هیئت ایرانی به آ‌ن‌ها تاکید کرد جلوی تکرار چنین حوادثی در آینده گرفته خواهد شد.
از همین رو هجری می‌گوید که حزب دمکرات کردستان ایران، در فکر انتقال نیروهای خود به خاک ایران است؛ اقدامی که می‌تواند گامی برای افزایش تنش میان این حزب با تهران باشد.

اختلافات فرقه‌ای

برخی می‌گویند که ایران برای ایجاد شکاف میان شیعیان و سنی‌ها، «فتنه» ایجاد می‌کند.
پرویز رحیمی کارشناس کردستان ایران هم می‌گوید: «ایران از تنوع مذهبی در مناطق کرد نشین استفاده کرده و به موفقیت نسبی برای چند دسته کردن کُردها دست یافت».
مجموع نمایندگان کُرد در پارلمان ایران به ۴۳ تن رسیده که تنها ۱۱ تن از آن‌ها سنی هستند.
تنوع و تکثر در جامعه‌های دمکراتیک، همواره یک نقضه قوت بود. اما به گفته جهانگیری، این تنوع در ایران «نقطه ضعف نظام حاکم به شمار می‌آید»،
او می‌افزاید:‌ «همانگونه که انقلاب‌های بهار عربی با حادثه‌ای کوچک آغاز شد، چنین مساله‌ای نیز بدون شک در ایران در زمان مناسبش به وجود خواهد آمد».