اختلاف‌های ایران و عربستان بر سر سوریه به داووس رسید

ظریف برگزاری هرگونه جلسه محرمانه با ترکی الفیصل را رد کرده است

شرکت‌کنندگان در یکی از نشست‌های غیرعلنی اجلاس داووس که به منظور بحث بر سر راه‌های دستیابی به صلح در سوریه برگزار شده بود، می‌گویند این نشست شاهد اختلاف نظر شدید میان مسئولان بلندپایه ایرانی و عربستانی بود.
به گزارش خبرگزاری رویترز به نقل از برخی از شرکت‌کنندگان، در این نشست تنشی لفظی میان محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و ترکی الفیصل شاهزاده سعودی و از مسئولان بلندپایه این کشور روی داده است.
حدود سه هفته پیش، در پی حمله به نمایندگی‌های دپیلماتیک عربستان سعودی در ایران در اعتراض به اعدام یک روحانی سرشناس شیعه، ریاض روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرد.
اختلاف میان ایران و عربستان سعودی نشانه‌ای از بخشی از اختلاف‌ها دارد که در برابر برگزاری نشست صلح سوریه در ژنو، ایجاد مانع می‌کند.
تا کنون بر سر این‌که چه کسانی اپوزیسیون سوریه را در نشست ژنو نمایندگی خواهند کرد، اختلاف نظر وجود دارد. از سویی مخالفان حکومت سوریه خواهان توقف حملات هوایی روسیه به مناطق تحت کنترل‌شان پیش از آغاز هرگونه مذاکراتی هستند.
رویترز گزارش داده است که یک عکاس رسمی از دست دادن شاهزاده ترکی الفیصل و ظریف عکس گرفته، اما این عکس منتشر نشده است.
همچنین پس از حضور دو مقام مسئول در نشست برگزار شده پشت درهای بسته با حضور مسئولان بلندپایه‌ای از دیگر کشورها و سازمان ملل متحد، همه نشانه‌ها از احتمال نزدیک شدن روابط میان ایران و عربستان سعودی، از میان رفت.
یکی از شرکت‌کنندگان در نشست که خواسته نامش فاش نشود، گفته است: «مباحثات به گونه‌ای بود که گویا ناشنوایان گفت‌وگو می‌کردند».
ظریف برگزاری هرگونه جلسه محرمانه با ترکی الفیصل، رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان سعودی و سفیر سابق این کشور در آمریکا را رد کرده است. او در کنفرانسی خبری در داووس در پاسخ به سؤالی که آیا با مسئولان سعودی دیدار خواهد کرد؟ گفت: «هیچ جلسه محرمانه‌ای برگزار نخواهد شد».
اما ترکی الفیصل به خبرگزاری رویترز گفت که در نشستی با حضور ظریف و شماری دیگر از مسئولان حضور یافته است ولی او به دلیل محرمانه بودن نشست، از بیان آن‌چه که در آن روی داد، خودداری کرد.
در این نشست، استفان دی‌مستورا نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه، کوفی عنان دبیرکل پیشین سازمان ملل، عمرو موسی دبیرکل پیشین اتحادیه عرب، وزرای امور خارجه ایتالیا و اتریش و مسئولانی از ترکیه و شماری دیگر از کشورها نیز حضور یافتند.
تنش فرقه‌ای
شرکت‌کنندگان در نشست گفتند که استفان دی‌مستورا، جلسه را افتتاح کرده است. او در سخنانی گفته است که شرایط برای برگزاری مذاکرات صلح در ژنو مساعد است چرا که قدرت‌های خارجی، خواهان راه حلی سیاسی برای جنگ در سوریه هستند.
اما شماری از حاضران در نشست، نسبت به انگیزه‌های روسیه از مداخله نظامی در جنگ سوریه از راه پشتیبانی هوایی از نظام بشار اسد، ابراز تردید کرده‌اند. آن‌ها گفته‌اند که نسبت به این‌که روسیه و ایران راه‌حلی را که در نهایت به کناره‌گیری بشار اسد از قدرت بینجامد، شک دارند.
در این نشست وزیر خارجه ایران گفته است که ایران دست‌یابی به راه حل سیاسی برای بحران سوریه را تأیید می‌کند از این رو هنگامی که سال گذشته برای مشارکت در تلاش‌های دیپلماتیک جاری به منظور پایان دادن به بحران سوریه دعوت شد، طرحی چهار مرحله‌ای ارائه داد.
ایران با اصرار عربستان سعودی و آمریکا، سال‌ها از مشارکت در تلاش‌های دیپلماتیک برای حل و فصل بحران سوریه، دور نگاه داشته شده بود.
آقای ظریف بدون این‌که نامی از کشوری ببرد، از کسانی انتقاد کرده که به گفته او باعث تشدید تنش می‌شوند و از اختلاف‌های فرقه‌ای میان سنی‌ها و شیعیان استفاده می‌کنند.
او در کنفرانس خبری خود هم، عربستان سعودی را به هزینه کردن میلیون‌های دلار برای فشار بر کنگره آمریکا به منظور تحریک آن علیه برنامه هسته‌ای ایران، متهم کرد.
توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی به لغو تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران در هفته گذشته انجامید.
آقای ظریف گفت که ریاض پس از حمله به سفارت‌خانه‌اش در تهران، دچار وحشت شده و سعودی‌ها«نیاز به بازگشت عقلانيت خود دارند».
شركت‌كنندگان در نشست می‌گویند که شاهزاده ترکی الفیصل پشت درهای بسته، به شدت از نقش ایران در جنگ سوریه، انتقاد کرده است. آن‌ها افزودند که ترکی الفیصل گفته است از سخنان ظریف خوشش می‌آید اما از رفتارهای او تعجب می‌کند.
بنا بر این گزارش، ترکی الفیصل، ایران را به اعزام ده‌ها هزار شبه‌نظامی به سوریه به منظور حمایت از اسد متهم کرده و همچنین بشار اسد را «تروریستی» توصیف کرده است که «مردم خود را می‌کشد، اما ایران او را در قدرت نگاه می‌دارد».
یکی از شرکت‌کنندگان گفته است که سخنان ترکی الفیصل، تندتر از حد انتظار بود و حاضران را شوکه کرد.
ترکی الفیصل بدون اشاره به مباحثات صورت گرفته در نشست، گفته است که سپاه پاسداران ایران، به در اختیار داشتن ۱۲۰ هزار شبه‌نظامی در کشورهای عربی، افتخار می‌کند.
ایران به کشته شدن شماری از افسران سپاه پاسداران در سوری اعتراف کرده است اما تأکید می‌کند که حضور نظامیانش در سوریه با مأموریت‌های مشاوره‌ای است و نه مشارکت در نبرها.
اما برخی از مسئولان نزدیک به دولت دمشق می‌گویند که از زمان آغاز حملات هوایی روسیه در سوریه، صدها جنگجوی ایرانی، به جنگ در سوریه پیوستند و بسیاری از آن‌ها در نزدیکی شهر حلب حضور دارند.
یک دپلیمات در خاورمیانه گفته است که شمار نیروهای سپاه پاسداران در سوریه، حدود ۲ هزار تن برآورد می‌شود اما هزاران داوطلب شیعه از کشورهایی همچون پاکستان، عراق و افغانستان که در ایران آموزش دیده‌اند هم به آن‌ها پیوسته‌اند.
به گفته حاضران، محمدجواد ظریف به انتقادهای ترکی الفیصل در نشست پاسخ نداده است. یکی از حاضران می‌گوید: «دی‌مستورا از اختلافات موجود ابراز تأسف کرد و گفت: این سومین سال است که درباره سوریه سخن می‌گوییم اما به نتیجه نمی‌رسیم».
او افزود: «سخنان نمایندگان اروپایی حاضر در جلسه، به بحران انسانی، بحران پناهجویان سوری و راه‌های جلوگیری از رسیدن پناهجویان به اروپا محصور شد».