فک‌ها دیگر به ایران بازنمی‌گردند

اجرای طرح گردشگری آشوراده، فک‌ها و پرنده‌های مهاجر را از سواحل دریای خزر فراری می‌دهد. آشوراده تنها جزیره ایرانی خزر و زیستگاه فک خزر است و کارشناسان هشدار دادند که این جزیره عاری از فک و پرنده‌های مهاجر خواهد بود.

مدیرکل حفاظت محیط‌ ‌زیست استان گلستان به خبرگزاری ایلنا گفته است که ابلاغیه رسمی از سوی وزارت دادگستری به سازمان محیط زیست در خصوص توقف و رد طرح گردشگری آشوراده هنوز صادر نشده است.
فعالان محیط زیست ضمن مخالفت با طرح گردشگری آشوراده، هشدار داده‌اند که اجرای این طرح به زیستگاه فک خزر آسیب خواهد رساند.
در آشوراده، تنها جزیره ایرانی دریای خزر، قرار است در مساحتی حدود ۲۲ هکتار یک طرح گردشگری اجرا شود. آشوراده در مرکز شبه جزیره میان‌کاله در شهرستان بندرترکمن، استان گلستان قرار دارد.
دکتر امیر صیاد شیرازی، رئیس مرکز درمانی و تحقیقاتی حفاظت از فک دریای خزر در گفت‌وگو با دویچه وله درباره طرح گردشگری آشوراده و دلایل مخالفت فعالان زیست محیطی گفت: «تنها مناطقی که در کشورمان برای فک‌ها مانده جزیره آشوراده، میانکاله و یک جای کوچکی به نام بوجاق، منطقه حفاظت شده در استان گیلان است. اگر قرار باشد طرح گردشگری آشوراده اجرایی شود دیگر فک‌ها به سواحل ایران نخواهند آمد. به خاطر اینکه این جانوران گوشه‌گیر هستند و سعی می‌کنند دور از انسان باشند. اکثر گزارشاتی که ما درباره حضور فک داشته‌ایم مربوط می‌شود به بخش شرقی سواحل خزر یعنی میانکاله و آشوراده. اگر قرار است که آنجا را هم از دست بدهیم باید با فک خزر خداحافظی کرد.»
رئیس مرکز درمانی و تحقیقاتی حفاظت از فک دریای خزر در ادامه صحبت‌های خود تاکید کرد، مدیریت‌ اشتباه باعث شده که ایران ساحل امنی برای حیات وحش نداشته باشد.
شیرازی در ادامه گفت اگر قرار است "خودخواهانه" فکر بکنیم، دیگر جایی برای گونه‌های وحشی نمی‌ماند. او تاکید کرد: «وقتی سواحل ما این گونه از بین می‌روند دیگر فک‌ها با ما خداحاظی می‌کنند و پایشان را دیگربه سواحل‌مان نمی‌گذارند. ما مخالف طرح گردشگری هستیم چون برخلاف کنوانسیون‌های بین‌المللی استز چون تمامی گونه‌های خزر و پناه‌گاه‌های حیات وحش مثل میانکاله و آشوراده در کنوانسیون‌های مختلف آمده است که باید حفاظت بشود و طرح گردشگری آشوراده برخلاف این قوانین کنوانسیون‌هاست.»
دادگاه حکم صادر نکرده ولی مخالف طرح است
از یک طرف فعالان محیط زیست و از طرف دیگر هم بانیان طرح گردشگری آشوراده مدتهاست که نتوانسته‌اند اختلافات خود را حل کنند.  پرونده طرح گردشگری آشوراده اکنون به قوه قضائیه کشیده شده است.
امیر صیاد شیرازی در ادامه صحبت‌های خود در این باره هم گفت که اگرچه کارشناس قوه قضائیه طرح گردشگری را برای محیط زیست زیان‌آور تشخیص داده‌اند، ولی فعالان زیست‌محیطی منتظر حکم قطعی دادگاه هستند. او افزود: «در دو سه ماه گذشته دادگستری کارشناسی را فرستاد که بررسی بکند. کارشناس آمد و نظرات ما و دوستانمان را هم گرفت و از منطقه بازدید کرد و طبق گفته وکیل این پرونده که این قضیه را پیگیری می‌کند کارشناس دادگستری به دادگاه نامه‌ای فرستاده و به دلایل مخنلف این طرح را مخرب تشخیص داده است.»
شیرازی در ادامه تاکید کرد که دادگاه و قوه قضائیه هنوز رسما اعمال نظر نکرده اما کارشناسان قوه قضائیه طی نامه‌ای که نوشته‌اند، طرح گردشگری آشوراده را مخالف قانون اعلام کرده و مخرب تشخص داده‌اند.

دکتر امير صیاد شیرازی، مسئول پروژه فک خزری در ایران (سمت چپ) و مهندس رضا خالقی، مسئول امداد و نجات پروژه فک خزری

شیرازی همچنین گفت:«مردم محل فکر می‌کنند که شاید طرح آشوراده نجاتی باشد برای اشتغال‌زایی. اما بحث این است که این طرح اصلا کارشناسی شده نبوده. بافت آشوراده ویژگی و اکوسیستم خاصی دارد که مقبول توریست و گردشگر معمولی نیست. آشوراده بیشتر به درد کسانی می‌خورد که طبیعت‌گرد هستند و پرنده‌نگری می‌کنند و اگر طرح گردشگری آشوراده  اجرا شود دیگر پرنده‌ای هم نمی‌ماند، چون این پرنده‌ها به خاطر بکر بودن این جزیره و اینکه ساکت است به آنجا آمده‌اند.»
به گفته امیر صیاد شیرازی خلیج گرگان اکنون به خاطر کاهش ارتفاع عمق آب در بحران به سر می‌برد. اما فرار فک‌ها از شرق خزر نیز می‌تواند مشکلات زیست محیطی را در این منطقه بیشتر کند.

 پژوهشگران می‌گویند، فک‌ها جانورانی ارزشمند هستند که حتی با مدفوع خود یک منبع غذایی در دریای خزر به وجود می‌آورند و نابودی آن‌ها اکوسیستم خزر را به خطر می‌اندازد.
نام علمی فک دریای خزر "فوکا کاسپیکا" (phoca caspica) است که ساحل‌نشینان شمال آن را سگ ‌آبی می‌نامند. فک‌ها در میان هزار نوع جاندار خزر تنها پستاندار این دریا محسوب می‌شوند.
در سال‌های گذشته اجساد هزاران فک خزر در نزدیکی منطقه‌ی نفتی «کالاما کاس» در قزاقستان یافت شد. در سال ۲۰۰۰ میلادی بیش از ۱۰ هزار فک خزری در همین منطقه به دلیل مسمومیت با آلاینده‌های نفتی نابود شد.
پیش از فروپاشی اتحاد شوروی سابق، شمار فک خزری نزدیک به یک میلیون رأس می‌رسید اما در سرشماری سال ۲۰۰۸ معلوم شده است که این تعداد به یک صد هزار رأس کاهش یافته است.