جایگاه مجلس شورای اسلامی در مراکز تصمیم گیری کشور کجاست؟

مجلس شورای اسلامی - دورۀ نهمBornaNews

به نظر میرسد که درک اولیه رهبران اصلی جمهوری اسلامی بویژه آیت‌الله خمینی از پارلمان، نقش مشاوره‌ای آن برای رهبران کشور بوده است. خمینی در یکی از پیام‌های خود خطاب به منتخبین مجلس آنرا "مجلس مشورتی اسلامی" نامید.

با تجلی اولین اختلاف نظرها در میان نمایندگان مجلس، آیت‌الله خمینی تردیدی بخود راه نداد که بجای برسمیت شناختن قاعده پارلمان‌ها در صف آرائی اقلیت و اکثریت، با مداخله و حمایت آشکار از کسانی که وی آنها را برحق می پنداشت، رقبایشان را دعوت و وادار به سکوت کند. اقتدار بلامنازع او باعث شده بود که مجلس در عمل گوش بفرمان وی باشد و چون اولین اختلاف ها در حاکمیت در درون قوه مجریه بوجود آمد( اختلاف با ابوالحسن بنی صدر) در نتیجه خمینی مجلس را ابزاری برای مقابله با مخالفت های احتمالی در قوه مجریه  تلقی کرد و با اعلام اینکه  "مجلس در راس امور است" کوشید جایگاه و اقتدار ویژه ای برای آن قائل گردد.

درست از این روست که اولین مجلس شورای اسلامی با رای عدم کفایت به بنی صدر و تصویب آزادی گروگان های آمریکائی، اولین گام‌ها را در تمرین جایگاه ویژه خود در پیشبرد نیات رهبر انقلاب و در مقام در راس امور بودن به جلو برداشت.
با این حال ، موضوع انتخاب نمایندگان مجلس توسط مردم نکته ای نبود که برای رهبران انقلاب نگران کننده نباشد.
در اولین دوره مجلس که همه نیروهای سیاسی از جمله مجاهدین، چریک های فدائی، حزب توده، جبهه ملی و دیگران شرکت کرده بودند، از آنجا که نظارت شورای نگهبان وجود نداشت و تنها وزارت کشور صلاحیت نامزدها را تایید میکرد، آیت الله خمینی پیامی برای مردم فرستاد و آشکارا اظهار "خوف " کرد که مبادا  اشخاصی که به اسلام و جمهوری اسلامی اعتقاد ندارند ، برای "کارشکنی و جنجال" خود را هوادار اسلام جا بزنند.

با تکیه بر همین "خوف" بود که در دومین دوره مجلس قید "التزام به اسلام " و "التزام عملی به ولایت فقیه" بر شرایط نمایندگی اضافه شد و بدین ترتیب مجاهدین و گروههای سیاسی غیر مذهبی و سپس ملی مذهبی ها از امکان کاندیداتوری در انتخابات منع شدند.
در حالیکه مجلس دوم تمام "اغیار" را تصفیه کرده بود و همه نمایندگان جزو معتقدان  به جمهوری اسلامی بودند، با این حال اولین نطفه‌های انشقاق در میان هواداران جمهوری اسلامی در همین مجلس بسته شد و اینبار گرایش‌های چپ و راست مبنای صف بندی‌های جدید قرار گرفتند .

مجلس دوم
 
در دوران مجلس دوم واقعه‌ای که به تعمیق این شکاف کمک کرد اختلافات آشکاری بود که میان نخست وزیر، میرحسین موسوی و علی خامنه ای، رئیس جمهوری پیش آمد و در مجلس نیز بقصد حمایت از این یا آن ، صف آرائی میان نمایندگان تشدید شد.
رهبر انقلاب در برخورد با این انشقاق با مشکل مهمی روبرو نشد، چرا که با پیام‌هائی "چپ های" مجلس را تقویت و راست ها را وادار به سکوت وعقب نشینی کرد. به این ترتیب مجلس به نقش ابزاری خود برای رهبری ادامه داد و "در راس امور" باقی ماند. در همین راستاست که جناح چپ مجلس با حمایت آیت‌الله خمینی، از نخست وزیر دفاع می‌کردند و علی خامنه‌ای را در موضع تدافعی نگاه می‌داشتند و یا وادار به عقب نشینی می‌کردند.