آیا رئیس جمهور حق دارد مصاحبه کننده را انتخاب کند؟
تاخیر یک ساعت و نیمه در پخش گفت‌وگوی تلویزیونی حسن روحانی با صدا و سیمای
جمهوری اسلامی ایران، بحث‌هایی را پیرامون حق انتخاب مصاحبه‌گر و مصاحبه
شونده مطرح کرده است. کارشناسان رسانه در این میان چه می‌گویند؟
گفت‌وگوی تلویزیونی حسن روحانی رئیس جمهوری ایران با صدا و سیما در روز ۱۶
بهمن، ۵ فوریه به دلیل دیرکرد در پخش آن پر حاشیه شد. این گفت و گو با یک
ساعت و نیم تاخیر آغاز شد.
علت تاخیر در پخش این گفت و گو اختلاف رئیس جمهوری با صدا و سیما بر سر انتخاب مجری این برنامه اعلام شد. ظاهرا دفتر ریاست جمهوری اصرار داشته که خانم پوریامین به عنوان مجری و پرسشگر این برنامه حضور داشته باشد اما صدا و سیما آقای روحانی‌نژاد را برای این برنامه در نظر گرفته بوده است.
سرانجام پس از ساعتی صدا و سیما با رئیس جمهور به این توافق می‌رسند که هردو مجری در برنامه حضور داشته باشند. اما از آنجا که این موضوع بحث برانگیز شد، عزت‌الله ضرغامی رئیس سازمان صداو سیما در نامه‌ای به هیأت نظارت بر صدا و سیما از آنان پرسید: «با توجه به اهمیت تاخیری که در شروع مصاحبه زنده تلویزیونی رئیس جمهور محترم پیش آمد؛ خواهشمند است در مورد انتخاب مجری توسط روسای محترم قوا و امتناع از پذیرش وظیفه قانونی و حرفه‌ای رسانه ملی اظهارنظر نمایید».
رئیس شورای نظارت بر صدا و سیما در پاسخ به این پرسش ضرغامی چنین پاسخ داد: «رسانه‌ها به ویژه رسانه ملی، اعضا و کادر انجام گفت‌وگو را طبیعتا باید خودشان تعیین کنند اما وقتی که طرف مصاحبه رئیس یکی از قوا باشد، حتما امر هماهنگی با ایشان و انتخاب مجریان امری ضروری است».
در آخرین گام، رئیس سازمان صدا و سیما طی بخشنامه‌ای مقرر کرد که از این پس برای مصاحبه‌های تلویزیونی ریاست جمهوری، صداو سیما موظف است حداکثر تا سه روز مانده به زمان مصاحبه، سه مجری واجد شرایط را به دفتر ریاست جمهوری معرفی کند. بعد از توافق انجام‌گرفته و قبل از برگزاری مصاحبه، نام مجری منتخب اعلام شده و در سایت شبکه قرار گیرد.
در دنیای آزاد رسانه رسم چگونه است؟
بر اساس قوانین رسانه‌ای بین‌المللی، مصاحبه شونده حتی اگر شخص اول کشور باشد حق انتخاب مصاحبه کننده را ندارد. بدیهی است که رئیس جمهور یا هر شخص دیگری می‌تواند بگوید با یک رسانه خاص گفت و گو نمی‌کند اما زمانی که حاضر به گفت‌وگو با یک رسانه شد، تعیین گفت‌وگو کننده با او نخواهد بود.
مهدی جامی می‌گوید هیچ رسانه‌ای نمی‌تواند مجری خود را به مصاحبه‌شونده تحمیل کند
در کشور آمریکا بدین صورت است که اگر پیشنهاد انجام مصاحبه از سوی
رئیس‌جمهور باشد و مثلا بگوید من در مورد فلان موضوع خاص مایل به صحبت
هستم، دستش برای انتخاب مجری بسته است و باید تن به انتخاب رسانه بدهد. اما
اگر رسانه بخواهد با رئیس جمهور مصاحبه کند باید با هم به توافق برسند که
برای اینکار معمولا دفاتر ریاست جمهوری پروتکل‌هایی دارند و بر اساس آن با
رسانه به توافق می‌رسند.
در این مواقع معمولا برای مصاحبه با رئیس جمهور، هر رسانه سه مجری را معرفی کرده و رئیس جمهوری این حق را دارد که از میان این سه تن، یک نفر را انتخاب کند.
«در اینگونه موارد عرف بهتر از قانون است»
مهدی جامی کارشناس رسانه در هلند قائل به راه حلی تفاهمی و عرفی است. او در پاسخ به پرسش دویچه‌وله دراین باره می‌گوید: «به نظر من به دلایل مختلف در این جور مسائل، عرف مهمتر از قانون است. بخصوص اگر به این واقعیت نگاه کنیم که جامعه ایرانی یک جامعه عرفی است و اصلا به یک معنا تنش بین مردم و حاکمیت بر سر قانون‌های من درآوردی است. بنابراین برای حل اختلاف، عرف تعیین کننده است، از آنتن ماهواره گرفته تا تعیین مجری مصاحبه».
آقای جامی می‌گوید حتی در کشوری مثل هلند نیز حل اختلافات بیرون از دادگاه بسیار رایج است. او به موضوع "انرژی مثبت" در حین مصاحبه اشاره کرده و می‌گوید: «وقتی مساله اصولا به انرژی مثبت بین دو نفر مربوط می‌شود - که در گفت‌وگو فرض بر این است که دو نفر بتوانند با هم حرف بزنند - نمی‌توان قانونی هم اگر باشد آن را به سود یک طرف اعمال کرد. پس بهترین راه باز توافق است».
امید معماریان می‌گوید اگر روحانی صدا و سیما را نماینده مردم نمی‌داند اساسا چرا با خبرنگار صدا و سیما مصاحبه می‌کند؟
مهدی جامی در مورد مشخص گفت‌وگوی تلویزیونی روحانی، حق را به
روحانی می‌دهد. دلیل او نیز سوابق صدا و سیماست. آقای جامی می‌گوید: «آقای
ضرغامی در طول هشت ساله احمدی نژاد هر طور خواسته شلتاق کرده - فقط ماجرای
پاره شدن عکس آقای خمینی را درنظرآورید و شبهه‌های آنچنانی در قتل ندا - و
به کسی مثل او نمی‌توان اعتماد کرد که از وقت مصاحبه زنده سوء استفاده نکند
و آن را به سود جناح و تفکر خود در نیاورد».
مهدی جامی در نهایت تصریح می‌کند که از نظر او هیچ رسانه‌ای نمی‌تواند مجری خود را به مصاحبه شونده‌ای تحمیل کند چرا که به عقیده وی، تحمیل اصل گفت‌وشنود را خراب می‌کند.
«درخواست روحانی مغرورانه بود»
امید معماریان روزنامه‌نگار مقیم آمریکا درخواست اولیه آقای روحانی مبنی بر انتخاب یک مجری خاص را درخواستی "مغرورانه" می‌داند ضمن اینکه به نظر او مجری مذکور یعنی خانم پوریامین اصولا احاطه‌ای به مسائل مورد بحث در این گفت‌وگو هم نداشت.
آقای معماریان در گفت‌وگو با دویچه‌وله به این نکته اشاره می‌کند که صدا و سیما چندین سال است که از حالت یک نهاد ملی خارج شده و طیف خاصی را در جمهوری اسلامی نمایندگی می‌کند.
وی اما این پرسش را مطرح می‌کند که: «مسئله این است که اگر آقای روحانی صدا وسیما را نماینده مردم نمی داند، اساسا چرا با خبرنگار صدا و سیما مصاحبه می‌کند؟ چرا با یکی از خبرنگاران برجسته خارج از صدا و سیما مصاحبه نمی کند؟».
امید معماریان در نهایت معتقد است در این مورد خاص هم صدا و سیما و هم دفتر ریاست جمهوری در رسیدن به یک توافق قبل از انجام گفت‌وگو ناموفق بودند و در حقیقت هردو را بازنده این میدان می‌داند.
علت تاخیر در پخش این گفت و گو اختلاف رئیس جمهوری با صدا و سیما بر سر انتخاب مجری این برنامه اعلام شد. ظاهرا دفتر ریاست جمهوری اصرار داشته که خانم پوریامین به عنوان مجری و پرسشگر این برنامه حضور داشته باشد اما صدا و سیما آقای روحانی‌نژاد را برای این برنامه در نظر گرفته بوده است.
سرانجام پس از ساعتی صدا و سیما با رئیس جمهور به این توافق می‌رسند که هردو مجری در برنامه حضور داشته باشند. اما از آنجا که این موضوع بحث برانگیز شد، عزت‌الله ضرغامی رئیس سازمان صداو سیما در نامه‌ای به هیأت نظارت بر صدا و سیما از آنان پرسید: «با توجه به اهمیت تاخیری که در شروع مصاحبه زنده تلویزیونی رئیس جمهور محترم پیش آمد؛ خواهشمند است در مورد انتخاب مجری توسط روسای محترم قوا و امتناع از پذیرش وظیفه قانونی و حرفه‌ای رسانه ملی اظهارنظر نمایید».
رئیس شورای نظارت بر صدا و سیما در پاسخ به این پرسش ضرغامی چنین پاسخ داد: «رسانه‌ها به ویژه رسانه ملی، اعضا و کادر انجام گفت‌وگو را طبیعتا باید خودشان تعیین کنند اما وقتی که طرف مصاحبه رئیس یکی از قوا باشد، حتما امر هماهنگی با ایشان و انتخاب مجریان امری ضروری است».
در آخرین گام، رئیس سازمان صدا و سیما طی بخشنامه‌ای مقرر کرد که از این پس برای مصاحبه‌های تلویزیونی ریاست جمهوری، صداو سیما موظف است حداکثر تا سه روز مانده به زمان مصاحبه، سه مجری واجد شرایط را به دفتر ریاست جمهوری معرفی کند. بعد از توافق انجام‌گرفته و قبل از برگزاری مصاحبه، نام مجری منتخب اعلام شده و در سایت شبکه قرار گیرد.
در دنیای آزاد رسانه رسم چگونه است؟
بر اساس قوانین رسانه‌ای بین‌المللی، مصاحبه شونده حتی اگر شخص اول کشور باشد حق انتخاب مصاحبه کننده را ندارد. بدیهی است که رئیس جمهور یا هر شخص دیگری می‌تواند بگوید با یک رسانه خاص گفت و گو نمی‌کند اما زمانی که حاضر به گفت‌وگو با یک رسانه شد، تعیین گفت‌وگو کننده با او نخواهد بود.
مهدی جامی می‌گوید هیچ رسانه‌ای نمی‌تواند مجری خود را به مصاحبه‌شونده تحمیل کنددر این مواقع معمولا برای مصاحبه با رئیس جمهور، هر رسانه سه مجری را معرفی کرده و رئیس جمهوری این حق را دارد که از میان این سه تن، یک نفر را انتخاب کند.
«در اینگونه موارد عرف بهتر از قانون است»
مهدی جامی کارشناس رسانه در هلند قائل به راه حلی تفاهمی و عرفی است. او در پاسخ به پرسش دویچه‌وله دراین باره می‌گوید: «به نظر من به دلایل مختلف در این جور مسائل، عرف مهمتر از قانون است. بخصوص اگر به این واقعیت نگاه کنیم که جامعه ایرانی یک جامعه عرفی است و اصلا به یک معنا تنش بین مردم و حاکمیت بر سر قانون‌های من درآوردی است. بنابراین برای حل اختلاف، عرف تعیین کننده است، از آنتن ماهواره گرفته تا تعیین مجری مصاحبه».
آقای جامی می‌گوید حتی در کشوری مثل هلند نیز حل اختلافات بیرون از دادگاه بسیار رایج است. او به موضوع "انرژی مثبت" در حین مصاحبه اشاره کرده و می‌گوید: «وقتی مساله اصولا به انرژی مثبت بین دو نفر مربوط می‌شود - که در گفت‌وگو فرض بر این است که دو نفر بتوانند با هم حرف بزنند - نمی‌توان قانونی هم اگر باشد آن را به سود یک طرف اعمال کرد. پس بهترین راه باز توافق است».
امید معماریان می‌گوید اگر روحانی صدا و سیما را نماینده مردم نمی‌داند اساسا چرا با خبرنگار صدا و سیما مصاحبه می‌کند؟مهدی جامی در نهایت تصریح می‌کند که از نظر او هیچ رسانه‌ای نمی‌تواند مجری خود را به مصاحبه شونده‌ای تحمیل کند چرا که به عقیده وی، تحمیل اصل گفت‌وشنود را خراب می‌کند.
«درخواست روحانی مغرورانه بود»
امید معماریان روزنامه‌نگار مقیم آمریکا درخواست اولیه آقای روحانی مبنی بر انتخاب یک مجری خاص را درخواستی "مغرورانه" می‌داند ضمن اینکه به نظر او مجری مذکور یعنی خانم پوریامین اصولا احاطه‌ای به مسائل مورد بحث در این گفت‌وگو هم نداشت.
آقای معماریان در گفت‌وگو با دویچه‌وله به این نکته اشاره می‌کند که صدا و سیما چندین سال است که از حالت یک نهاد ملی خارج شده و طیف خاصی را در جمهوری اسلامی نمایندگی می‌کند.
وی اما این پرسش را مطرح می‌کند که: «مسئله این است که اگر آقای روحانی صدا وسیما را نماینده مردم نمی داند، اساسا چرا با خبرنگار صدا و سیما مصاحبه می‌کند؟ چرا با یکی از خبرنگاران برجسته خارج از صدا و سیما مصاحبه نمی کند؟».
امید معماریان در نهایت معتقد است در این مورد خاص هم صدا و سیما و هم دفتر ریاست جمهوری در رسیدن به یک توافق قبل از انجام گفت‌وگو ناموفق بودند و در حقیقت هردو را بازنده این میدان می‌داند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر