در بیست و چهارمین دوره کنفرانس بنیاد پژوهش‌های زنان که در سال
۲۰۱۳ در شهر کلن برگزار می‌شود، ۱۶ سخنران زن از ایران و برون‌مرز، سه روز پی‌در‌پی
درباره‌ی مسائلی چون "حجاب"، "بکارت" و "گرایش‌های جنسی" به بحث می‌نشینند.
"تن و اختیار"، موضوع محوری بیست و چهارمین دوره‌ی کنفرانس بنیاد پژوهش‌های زنان
است که از ۲۶ تا ۲۸ ژوئیه (۵ تا ۷ تیر) در دانشگاه شهر کلن آلمان برگزار می‌شود.
گروهی متشکل از سیزده کنشگر حقوق زنان ماه‌ها در تدارک این کنفرانس بوده است.
برنامه‌ی روز نخست (۲۶ژوئیه) این گردهم‌آیی سالانه، با سخنرانی کلودیا بِئر، یکی از قضات دیوان عالی نظارت بر قانون اساسی آلمان، و خانم امل رمسیس، حقوقدان و فیلم‌ساز مصری آغاز می‌شود. در میزگرد اصلی کنفرانس، با عنوان "پیکر زن و حجاب در جوامع اسلامی" در همین روز، نه تنها شهلا شفیق، جامعه‌شناس، و صدیقه وسمقی، اسلام‌شناس مقیم سوئد، بلکه سیران آتش، وکیل ترک‌تبار و آلیس شواتسر، فمینیست آلمانی نیز شرکت دارند. این برنامه را چیلر فیرتینا، روزنامه‌نگار آلمانی ترک‌تبار اجرا می‌کند.
در روز پایانی کنفرانس (۲۸ ژوئیه)، میز گرد "جنسیت و هویت جنسی" با شرکت کنشگران زنان از آلمان، انگلستان و کانادا برگزار می‌شود. به گفته‌ی ناهید نصرت، یکی از اعضای کمیتهی برگزاری کنفرانس امسال، قرار است در این روز "مسائل زنان خارج از کشور" بیشتر مورد بحث و گفتوگو قرار گیرد. این کنشگر حقوق زنان، در رابطه با هدف برپایی کنفرانس امسال می‌گوید: «ما تلاش داریم نشان دهیم که حق زن برای بهره‌مندی از زندگی، نه تنها مسئله‌ای اجتماعی، بلکه به‌ویژه در شرایط کنونی، کاملا سیاسی است و نباید کنار زده شود.»
برنامه‌ی هنری کنفرانس
نمایشگاهی از آثار زنان نقاش ایرانی نیز، بخشی از برنامههای هنری این کنفرانس را تشکیل می‌دهد. تا کنون هنرمندانی چون ژاله باقری، پروانه زرگر، آرتا داوری و نیلوفر بنی صدر به همکاری دعوت شده‌اند. موضوع اصلی کنفرانس "زن، تن و اختیار" به گونه‌ای هنرمندانه در آثار این هنرمندان بازتابانده شده است. در بخش موسیقی این کنفرانس، دریا دادور، خواننده‌ی نام‌آشنای سوپرانو که ترانه‌ها و آهنگ‌های قدیمی ایرانی را می‌خواند، برنامه اجرا می‌کند.
*******
ناهید نصرت، یکی از اعضای کمیتهی برگزاری کنفرانس ۲۰۱۳ در گفتوگو با دویچه وله فارسی از گردهم‌آیی سالانه‌ی بنیاد پژوهش‌های زنان می‌گوید:
دویچه وله: "تن و اختیار"، موضوع اصلی کنفرانس شهر کلن است. چرا و به چه صورتی این عنوان برای کنفرانس امسال انتخاب شد؟
ناهید نصرت: در ابتدا مقابله با "حجاب" که از زمان به قدرت
رسیدن جمهوری اسلامی ایران اجباری شده و آشکارا حقوق شهروندی زنان ایرانی را سلب
کرده، مورد نظر دوستانی بود که در تدارک برگزاری کنفرانس بنیاد در کلن بودند. از
این سو تا مدت‌ها روی عنوان "زنان و آزادی اختیار برخویشتن" توافق بود. با ادامه‌ی
صحبت‌ها در کمیته برگزاری، جمع به این نظر رسید که تابو بودن بدن زن، سرچشمه‌ی
بسیاری از مشکلاتی است که دامنگیر اوست و عنوان پیشنهادی کنفرانس نه تنها کمکی به
تابوزدایی نمی‌کند، بلکه خود در حجاب پیچیده شده است. در نتیجه عنوان کوتاه "زن، تن
و اختیار" برای مقابله با تفکری که از زنان سلب اختیار کرده، انتخاب شد.
چندین سازمان با هدف‌ها و شیوه‌ی کار متفاوت در تدارک این کنفرانس شرکت دارند. از جمله گروه "زنان دگر و همجنس‌گرای دانشگاه کلن"، "انجمن زنان ایرانی ـ آلمانی کلن" و "گروه زنان آگیسرا" که برای کمک به زنان مهاجر در کلن تشکیل شده است. این تفاوت هدف و راهکار، به اختلافاتی هم انجامیده است؟
وقتی پیشنهاد برگزاری کنفرانس بنیاد در کلن به فعالین زنان در کلن فرستاده شد، مورد استقبال قرار گرفت و "کمیتهی برگزارکننده‌ی کنفرانس" تشکیل شد. برخی از این کنشگران در سازمان‌های سیاسی یا گروه زنان فعال هستند، ولی همگی در "کمیتهی برگزارکننده" شرکت مستقل دارند و سازمانی را نمایندگی نمی‌کنند. کمیته بر اساس روش کار بنیاد که حاصل دو دهه تلاش و تجربه‌ی زنان بسیاری است، حرکت می‌کند. البته ما اختلاف نظر هم داریم، ولی این اختلافات ناشی از گوناگونی تجربه و شناخت ما از موضوع است و در جهت پیشبرد منافع گروهی نیست. به همین دلیل بحث‌ها بیشتر در سمت و سوی پرداخته‌شدن یک نظر و شکل‌گیری بهتر برنامههای کنفرانس صورت می‌گیرد. در ضمن "زنان فمینیست مستقل آلمانی" هم با کمیتهی ما همکاری دارند.
هنوز کنفرانس برگزار نشده، صدای مخالفان در رابطه با چگونگی انتخاب سخنرانان بلند شده است. اینان اعتراض دارند که برخی از شرکت‌کنندگان در جلسه‌ی بحث و گفت‌وگوی روز جمعه بر خلاف مفاد اساسنامه‌ی بنیاد که از جمله بر فاصله‌ی زمانی دعوت از سخنرانان نظارت دارد، شرکت می‌کنند. این اساسنامه می‌گوید که فاصله‌ی زمانی دعوت از سخنرانان سمینار نباید از ۵ سال کمتر باشد. این اصل ولی در مورد برخی از سخنرانان روز جمعه رعایت نشده است. چرا؟
اصل عدم شرکت سخنران در فاصله‌ی کمتر از پنج سال، برای کمک به طرح نظرات جدید و گوناگون است. ما به این اصل بنیاد در مورد سخنرانان وفادار مانده‌ایم. هیچ‌کدام از سخنرانان ما در چهار سال گذشته در بنیاد سخنرانی نداشته‌اند. اما میزگرد، سخنرانی و ارائه‌ی پژوهش تازه نیست، تلاشی در تعمیق یک بحث است و لازم است که شرکت‌کننده به موضوع مورد بحث تسلط داشته باشد. در میزگرد روز اول در باره‌ی "پیکر زن و حجاب در جوامع اسلامی" ما می‌خواستیم استدلال‌های دو خانم غیرمذهبی و مسلمان ایرانی را مطرح کنیم که هرکدام بتوانند در برابر نظر دیگری چالش ایجاد کنند.
از این‌رو خانم صدیقه وسمقی را که در زمینه‌ی حقوق زن در فقه اسلامی صاحب نظر است، دعوت کردیم. در مورد خانم غیرمذهبی، به‌خاطر رعایت اساسنامه‌ی بنیاد، ابتدا به خانم شهرزاد مجاب و سپس به خانم هایده مغیثی مراجعه کردیم که هر دو به‌دلیل شرکت در کنفرانسی همزمان، نمی‌توانستند در کنفرانس بنیاد شرکت کنند. در نتیجه کمیته به‌خاطر حفظ کیفیت بالای بحث از خانم شهلا شفیق برای شرکت در این میزگرد دعوت کرد. ایشان سه سال پیش در بنیاد به عنوان سخنران حضور داشته است. با این حال، از آن‌جا که منظور ما گسترش و تعمیق یک بحث در جامعه‌ی ایرانی است و نه اجرای صرف یک برنامه، تصمیم گرفتیم که به کیفیت میز گرد وفادار بمانیم.
چه سهمی از این کنفرانس به نسل جوان کنشگر حقوق زنان اختصاص داده شده؛ چه از نظر شرکت در کنفرانس به عنوان سخنران، چه از نظر پرداختن به مسائل آنان؟
ما تلاش کردیم که به جای میزگرد نسل دوم، از نسل جوان به‌شکل برابر برای سخنرانی وهم‌چنین گردانندگی جلسات دعوت کنیم. نیمی از سخنرانان و گردانندگان برنامه‌ها را نسل جدید تشکیل می‌دهند. این جوانان هم مانند نسل گذشته، نظرات متفاوتی را نمایندگی می‌کنند. به‌نظر من نمی‌شود آن‌ها را در یک کاتگوری قرار داد. درست دیدیم که نیمی از فضای بحث در اختیار آنان باشد.
در میان کسانی که در بحث عمومی روز جمعه با عنوان "پیکر زن و حجاب در جوامع اسلامی" شرکت می‌کنند، نام‌هایی مانند آلیس شوارتسر، کنشگر فمینیستی آلمانی، و کلودیا بِئر که به عنوان قاضی دیوان عالی نظارت بر قانون اساسی آلمان فعالیت می‌کند، هم دیده می‌شود. اینان از چهره‌های برجسته‌ی زنان آلمانند و بیشتر به مسائل جنبش زنان در این کشور یا اروپا احاطه دارند. این سخنرانان از چه زاویه‌ای مثلا مسئله‌ی حجاب را مورد بحث قرار می‌دهند؟
خانم بئر، پروفسور و مسئول دپارتمان جنسیت در دانشگاه برلین هم هست. او تم [موضوع] سمینار را می‌شناسد و قرار است که در زمینه‌ی "اختیار زن بر خویشتن و قوانین موجود در آلمان"، به‌ویژه در مورد زنان مهاجر سخنرانی کند. او درمیز گرد حجاب شرکت ندارد.
خانم آلیس شواتسر در میزگرد حجاب شرکت می‌کند، چون او در زمینه‌ی مسائل زنان در ایران پژوهش‌هایی داشته و در زمان به قدرت رسیدن جمهوری اسلامی و تظاهرات زنان علیه حجاب اجباری، همراه یک گروه از زنان فمینست فرانسوی به پشتیبانی از مبارزات زنان به ایران سفر کرده است. او در آن زمان یک شماره از مجله‌ی فمینستی "اِما" را به این مسئله اختصاص داده بود.
در سمینارهای گذشته‌ی بنیاد، سخنران اصلی همیشه یک نفر بوده است. امسال ولی از دو نفر، خانم‌ها بئر و رمسیس، به این کنفرانس دعوت شده است. چرا؟
در کنفرانس‌های بنیاد، عموما یک زن فمینیست از کشور میزبان، به‌عنوان مهمان شرکت می‌کند. امسال ما بجز خانم بئر که سخنران میهمان است، خانم امل رمسیس، حقوقدان و فیلم‌ساز مصری، را هم به‌عنوان سخنران میهمان دعوت کرده‌ایم. علت انتخاب ایشان تاکیدی بر گوناگونی زنان است که در عین حال که مورد تبعیض قرار می‌گیرند، خواست‌های مشترکی دارند.
همزمان ما می‌خواستیم با دعوت از یک زن عرب، با عرب‌ستیزی در بین اقشاری از
ایرانیان مقابله کنیم و دوستی با عرب‌های ایران و همبستگی با زنان عرب منطقه و
انعکاس مبارزات آنان در جامعه‌ی آلمان را هم گسترش دهیم. گرداننده‌ی این جلسه هم
خانم سلیمه فتوحی، یک زن عرب ایرانی است.
شیوه‌‌های مطرح مبارزه برای احقاق حقوق زنان و راهکارهای آن از آغاز دوره‌ی سوم فعالیت‌های جنبش زنان در آلمان و تا حدی در جهان تغییر کرده است. در حال حاضر جنبش مدنی زنان اوکراینی موسوم به "فِمن"(FEMEN) در اروپا فعال شده که حرکت‌های اعتراضی خود را اغلب با شعارهایی نوشته شده بر سینه‌های برهنه خود انجام می‌دهند. در این کنفرانس در چه چارچوبی به این مسئله پرداخته می‌شود؟
سخنرانی خانم سوده راد در روز دوم با عنوان "بدن زن، پاشنه آشیل جنبش زنان" به این مسئله می‌پردازد. در میزگردی که در پایان چهار سخنرانی روز شنبه تشکیل می‌شود، هم باز این مسئله از زوایای گوناگون مورد بحث قرار خواهد گرفت.
مسائل زنان ایرانی داخل و خارج از کشور در رابطه با عنوان کنفرانس "تن و اختیار" متفاوت است. خواست‌های این زنان در برون‌مرز چگونه در کنفرانس مطرح می‌شود؟
البته مسائل زنان در درون و برون‌مرز متفاوت است، هرچند دیدگاه‌های کم و بیش مشابهی هم در درون و هم در برون‌مرز وجود دارند. فکر می‌کنم سخنرانی‌ها به تدریج از روز اول به روز سوم، از حجاب تا هویت جنسی، در ابتدا طیف پررنگ‌تری از مسائل زنان داخل و در پایان، طیف پررنگ‌تری از مسائل زنان خارج را بازگو می‌کند.
با توجه به این‌که از شانزده سخنران شرکت‌کننده، سه سخنران از ایران است و تعدادی هم چند سالی است که ایران را ترک کرده‌اند، فکر می‌کنم گوناگونی نظرات و خواست‌های زنان چه در داخل و چه در خارج نشان داده خواهد شد.
در خارج از کشور برای حساس‌کردن جامعه در رابطه با خواست‌های زنان در داخل کشور مثلا "کمیته مبارزه ضد حجاب" تشکیل شده است. آیا این همکاری شبکه‌ای که یک جانبه است، در کنفرانس هم مطرح می‌شود؟
"کمیته مقابله با حجاب" در کنار "شبکه‌ی همبستگی با مبارزات زنان ایران" تشکیل شده است. از ارتباط کمیته با ایران خبر ندارم. این کمیته در روزهای کنفرانس، میز کتاب دایر می‌کند و در برنامه‌ی معرفی گروه‌های زنان در روز شنبه (۲۷ ژوئیه) هم شرکت دارد.
رسانه‌های مدرن و شبکه‌های اجتماعی در اینترنت چه نقشی در خبررسانی و برپایی پلاتفرم‌های بحث در دنیای مجازی در طول کنفرانس بازی کرده‌اند؟ آیا برنامه‌ای در این زمینه تدارک دیده‌اید؟
ما در فیسبوک و سایت‌های زنان و رادیوهای اینترنتی، هدف سمینار و بحث‌هایمان را مطرح کرده‌ایم. قرار است که خانم دورنا حاتملوی، از جوانانی که با کمیته ما همکاری دارد، مباحث کنفرانس را در یک پرسشنامه‌ی اینترنتی به نظرخواهی بگذارد. این نظرخواهی در عین حال تلاشی در جهت طرح مباحث مورد نظر کنفرانس در جامعه‌ی ایرانی است. نتایج این نظرخواهی در کنفرانس اعلام خواهد شد. برای انعکاس نظرات مطرح در کنفرانس در مراکز خبررسانی هم برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
ویژگی این کنفرانس نسبت به ۲۳ دوره‌ی پیش از آن در چیست؟
کنفرانس‌های بنیاد عموما مباحث جالبی داشتند. ولی شاید این‌بار بحث زنانه‌تر است و از فورمول‌بندی‌های رایج استفاده نشده است. ما تلاش داریم نشان دهیم که حق زن برای بهره‌مندی از زندگی نه تنها مسئله‌ای اجتماعی، بلکه به‌ویژه در شرایط کنونی کاملا سیاسی است و نباید کنار زده شود؛ آن‌گونه که نه تنها در سال ۵۷، بلکه حتی در جنبش اخیر هم کنار گذاشته شده است.
اگر قرار باشد در دو جمله خوانندگان ما را به شرکت در این کنفرانس دعوت کنید، روی چه جنبه‌ای از برنامههای آن تکیه می‌کنید؟
کنفرانس تلاش دارد که با ایجاد فضای سالم گفتوگو و با احترام به گوناگونی نظرات و تجارب، دیدگاه‌های متفاوت بین زنان را به چالش بکشد و عمق ببخشد.
برنامه‌ی روز نخست (۲۶ژوئیه) این گردهم‌آیی سالانه، با سخنرانی کلودیا بِئر، یکی از قضات دیوان عالی نظارت بر قانون اساسی آلمان، و خانم امل رمسیس، حقوقدان و فیلم‌ساز مصری آغاز می‌شود. در میزگرد اصلی کنفرانس، با عنوان "پیکر زن و حجاب در جوامع اسلامی" در همین روز، نه تنها شهلا شفیق، جامعه‌شناس، و صدیقه وسمقی، اسلام‌شناس مقیم سوئد، بلکه سیران آتش، وکیل ترک‌تبار و آلیس شواتسر، فمینیست آلمانی نیز شرکت دارند. این برنامه را چیلر فیرتینا، روزنامه‌نگار آلمانی ترک‌تبار اجرا می‌کند.
در روز پایانی کنفرانس (۲۸ ژوئیه)، میز گرد "جنسیت و هویت جنسی" با شرکت کنشگران زنان از آلمان، انگلستان و کانادا برگزار می‌شود. به گفته‌ی ناهید نصرت، یکی از اعضای کمیتهی برگزاری کنفرانس امسال، قرار است در این روز "مسائل زنان خارج از کشور" بیشتر مورد بحث و گفتوگو قرار گیرد. این کنشگر حقوق زنان، در رابطه با هدف برپایی کنفرانس امسال می‌گوید: «ما تلاش داریم نشان دهیم که حق زن برای بهره‌مندی از زندگی، نه تنها مسئله‌ای اجتماعی، بلکه به‌ویژه در شرایط کنونی، کاملا سیاسی است و نباید کنار زده شود.»
برنامه‌ی هنری کنفرانس
نمایشگاهی از آثار زنان نقاش ایرانی نیز، بخشی از برنامههای هنری این کنفرانس را تشکیل می‌دهد. تا کنون هنرمندانی چون ژاله باقری، پروانه زرگر، آرتا داوری و نیلوفر بنی صدر به همکاری دعوت شده‌اند. موضوع اصلی کنفرانس "زن، تن و اختیار" به گونه‌ای هنرمندانه در آثار این هنرمندان بازتابانده شده است. در بخش موسیقی این کنفرانس، دریا دادور، خواننده‌ی نام‌آشنای سوپرانو که ترانه‌ها و آهنگ‌های قدیمی ایرانی را می‌خواند، برنامه اجرا می‌کند.
*******
ناهید نصرت، یکی از اعضای کمیتهی برگزاری کنفرانس ۲۰۱۳ در گفتوگو با دویچه وله فارسی از گردهم‌آیی سالانه‌ی بنیاد پژوهش‌های زنان می‌گوید:
دویچه وله: "تن و اختیار"، موضوع اصلی کنفرانس شهر کلن است. چرا و به چه صورتی این عنوان برای کنفرانس امسال انتخاب شد؟
چندین سازمان با هدف‌ها و شیوه‌ی کار متفاوت در تدارک این کنفرانس شرکت دارند. از جمله گروه "زنان دگر و همجنس‌گرای دانشگاه کلن"، "انجمن زنان ایرانی ـ آلمانی کلن" و "گروه زنان آگیسرا" که برای کمک به زنان مهاجر در کلن تشکیل شده است. این تفاوت هدف و راهکار، به اختلافاتی هم انجامیده است؟
وقتی پیشنهاد برگزاری کنفرانس بنیاد در کلن به فعالین زنان در کلن فرستاده شد، مورد استقبال قرار گرفت و "کمیتهی برگزارکننده‌ی کنفرانس" تشکیل شد. برخی از این کنشگران در سازمان‌های سیاسی یا گروه زنان فعال هستند، ولی همگی در "کمیتهی برگزارکننده" شرکت مستقل دارند و سازمانی را نمایندگی نمی‌کنند. کمیته بر اساس روش کار بنیاد که حاصل دو دهه تلاش و تجربه‌ی زنان بسیاری است، حرکت می‌کند. البته ما اختلاف نظر هم داریم، ولی این اختلافات ناشی از گوناگونی تجربه و شناخت ما از موضوع است و در جهت پیشبرد منافع گروهی نیست. به همین دلیل بحث‌ها بیشتر در سمت و سوی پرداخته‌شدن یک نظر و شکل‌گیری بهتر برنامههای کنفرانس صورت می‌گیرد. در ضمن "زنان فمینیست مستقل آلمانی" هم با کمیتهی ما همکاری دارند.
هنوز کنفرانس برگزار نشده، صدای مخالفان در رابطه با چگونگی انتخاب سخنرانان بلند شده است. اینان اعتراض دارند که برخی از شرکت‌کنندگان در جلسه‌ی بحث و گفت‌وگوی روز جمعه بر خلاف مفاد اساسنامه‌ی بنیاد که از جمله بر فاصله‌ی زمانی دعوت از سخنرانان نظارت دارد، شرکت می‌کنند. این اساسنامه می‌گوید که فاصله‌ی زمانی دعوت از سخنرانان سمینار نباید از ۵ سال کمتر باشد. این اصل ولی در مورد برخی از سخنرانان روز جمعه رعایت نشده است. چرا؟
اصل عدم شرکت سخنران در فاصله‌ی کمتر از پنج سال، برای کمک به طرح نظرات جدید و گوناگون است. ما به این اصل بنیاد در مورد سخنرانان وفادار مانده‌ایم. هیچ‌کدام از سخنرانان ما در چهار سال گذشته در بنیاد سخنرانی نداشته‌اند. اما میزگرد، سخنرانی و ارائه‌ی پژوهش تازه نیست، تلاشی در تعمیق یک بحث است و لازم است که شرکت‌کننده به موضوع مورد بحث تسلط داشته باشد. در میزگرد روز اول در باره‌ی "پیکر زن و حجاب در جوامع اسلامی" ما می‌خواستیم استدلال‌های دو خانم غیرمذهبی و مسلمان ایرانی را مطرح کنیم که هرکدام بتوانند در برابر نظر دیگری چالش ایجاد کنند.
از این‌رو خانم صدیقه وسمقی را که در زمینه‌ی حقوق زن در فقه اسلامی صاحب نظر است، دعوت کردیم. در مورد خانم غیرمذهبی، به‌خاطر رعایت اساسنامه‌ی بنیاد، ابتدا به خانم شهرزاد مجاب و سپس به خانم هایده مغیثی مراجعه کردیم که هر دو به‌دلیل شرکت در کنفرانسی همزمان، نمی‌توانستند در کنفرانس بنیاد شرکت کنند. در نتیجه کمیته به‌خاطر حفظ کیفیت بالای بحث از خانم شهلا شفیق برای شرکت در این میزگرد دعوت کرد. ایشان سه سال پیش در بنیاد به عنوان سخنران حضور داشته است. با این حال، از آن‌جا که منظور ما گسترش و تعمیق یک بحث در جامعه‌ی ایرانی است و نه اجرای صرف یک برنامه، تصمیم گرفتیم که به کیفیت میز گرد وفادار بمانیم.
چه سهمی از این کنفرانس به نسل جوان کنشگر حقوق زنان اختصاص داده شده؛ چه از نظر شرکت در کنفرانس به عنوان سخنران، چه از نظر پرداختن به مسائل آنان؟
ما تلاش کردیم که به جای میزگرد نسل دوم، از نسل جوان به‌شکل برابر برای سخنرانی وهم‌چنین گردانندگی جلسات دعوت کنیم. نیمی از سخنرانان و گردانندگان برنامه‌ها را نسل جدید تشکیل می‌دهند. این جوانان هم مانند نسل گذشته، نظرات متفاوتی را نمایندگی می‌کنند. به‌نظر من نمی‌شود آن‌ها را در یک کاتگوری قرار داد. درست دیدیم که نیمی از فضای بحث در اختیار آنان باشد.
در میان کسانی که در بحث عمومی روز جمعه با عنوان "پیکر زن و حجاب در جوامع اسلامی" شرکت می‌کنند، نام‌هایی مانند آلیس شوارتسر، کنشگر فمینیستی آلمانی، و کلودیا بِئر که به عنوان قاضی دیوان عالی نظارت بر قانون اساسی آلمان فعالیت می‌کند، هم دیده می‌شود. اینان از چهره‌های برجسته‌ی زنان آلمانند و بیشتر به مسائل جنبش زنان در این کشور یا اروپا احاطه دارند. این سخنرانان از چه زاویه‌ای مثلا مسئله‌ی حجاب را مورد بحث قرار می‌دهند؟
خانم بئر، پروفسور و مسئول دپارتمان جنسیت در دانشگاه برلین هم هست. او تم [موضوع] سمینار را می‌شناسد و قرار است که در زمینه‌ی "اختیار زن بر خویشتن و قوانین موجود در آلمان"، به‌ویژه در مورد زنان مهاجر سخنرانی کند. او درمیز گرد حجاب شرکت ندارد.
خانم آلیس شواتسر در میزگرد حجاب شرکت می‌کند، چون او در زمینه‌ی مسائل زنان در ایران پژوهش‌هایی داشته و در زمان به قدرت رسیدن جمهوری اسلامی و تظاهرات زنان علیه حجاب اجباری، همراه یک گروه از زنان فمینست فرانسوی به پشتیبانی از مبارزات زنان به ایران سفر کرده است. او در آن زمان یک شماره از مجله‌ی فمینستی "اِما" را به این مسئله اختصاص داده بود.
در سمینارهای گذشته‌ی بنیاد، سخنران اصلی همیشه یک نفر بوده است. امسال ولی از دو نفر، خانم‌ها بئر و رمسیس، به این کنفرانس دعوت شده است. چرا؟
در کنفرانس‌های بنیاد، عموما یک زن فمینیست از کشور میزبان، به‌عنوان مهمان شرکت می‌کند. امسال ما بجز خانم بئر که سخنران میهمان است، خانم امل رمسیس، حقوقدان و فیلم‌ساز مصری، را هم به‌عنوان سخنران میهمان دعوت کرده‌ایم. علت انتخاب ایشان تاکیدی بر گوناگونی زنان است که در عین حال که مورد تبعیض قرار می‌گیرند، خواست‌های مشترکی دارند.
شیوه‌‌های مطرح مبارزه برای احقاق حقوق زنان و راهکارهای آن از آغاز دوره‌ی سوم فعالیت‌های جنبش زنان در آلمان و تا حدی در جهان تغییر کرده است. در حال حاضر جنبش مدنی زنان اوکراینی موسوم به "فِمن"(FEMEN) در اروپا فعال شده که حرکت‌های اعتراضی خود را اغلب با شعارهایی نوشته شده بر سینه‌های برهنه خود انجام می‌دهند. در این کنفرانس در چه چارچوبی به این مسئله پرداخته می‌شود؟
سخنرانی خانم سوده راد در روز دوم با عنوان "بدن زن، پاشنه آشیل جنبش زنان" به این مسئله می‌پردازد. در میزگردی که در پایان چهار سخنرانی روز شنبه تشکیل می‌شود، هم باز این مسئله از زوایای گوناگون مورد بحث قرار خواهد گرفت.
مسائل زنان ایرانی داخل و خارج از کشور در رابطه با عنوان کنفرانس "تن و اختیار" متفاوت است. خواست‌های این زنان در برون‌مرز چگونه در کنفرانس مطرح می‌شود؟
البته مسائل زنان در درون و برون‌مرز متفاوت است، هرچند دیدگاه‌های کم و بیش مشابهی هم در درون و هم در برون‌مرز وجود دارند. فکر می‌کنم سخنرانی‌ها به تدریج از روز اول به روز سوم، از حجاب تا هویت جنسی، در ابتدا طیف پررنگ‌تری از مسائل زنان داخل و در پایان، طیف پررنگ‌تری از مسائل زنان خارج را بازگو می‌کند.
با توجه به این‌که از شانزده سخنران شرکت‌کننده، سه سخنران از ایران است و تعدادی هم چند سالی است که ایران را ترک کرده‌اند، فکر می‌کنم گوناگونی نظرات و خواست‌های زنان چه در داخل و چه در خارج نشان داده خواهد شد.
در خارج از کشور برای حساس‌کردن جامعه در رابطه با خواست‌های زنان در داخل کشور مثلا "کمیته مبارزه ضد حجاب" تشکیل شده است. آیا این همکاری شبکه‌ای که یک جانبه است، در کنفرانس هم مطرح می‌شود؟
"کمیته مقابله با حجاب" در کنار "شبکه‌ی همبستگی با مبارزات زنان ایران" تشکیل شده است. از ارتباط کمیته با ایران خبر ندارم. این کمیته در روزهای کنفرانس، میز کتاب دایر می‌کند و در برنامه‌ی معرفی گروه‌های زنان در روز شنبه (۲۷ ژوئیه) هم شرکت دارد.
رسانه‌های مدرن و شبکه‌های اجتماعی در اینترنت چه نقشی در خبررسانی و برپایی پلاتفرم‌های بحث در دنیای مجازی در طول کنفرانس بازی کرده‌اند؟ آیا برنامه‌ای در این زمینه تدارک دیده‌اید؟
ما در فیسبوک و سایت‌های زنان و رادیوهای اینترنتی، هدف سمینار و بحث‌هایمان را مطرح کرده‌ایم. قرار است که خانم دورنا حاتملوی، از جوانانی که با کمیته ما همکاری دارد، مباحث کنفرانس را در یک پرسشنامه‌ی اینترنتی به نظرخواهی بگذارد. این نظرخواهی در عین حال تلاشی در جهت طرح مباحث مورد نظر کنفرانس در جامعه‌ی ایرانی است. نتایج این نظرخواهی در کنفرانس اعلام خواهد شد. برای انعکاس نظرات مطرح در کنفرانس در مراکز خبررسانی هم برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
ویژگی این کنفرانس نسبت به ۲۳ دوره‌ی پیش از آن در چیست؟
کنفرانس‌های بنیاد عموما مباحث جالبی داشتند. ولی شاید این‌بار بحث زنانه‌تر است و از فورمول‌بندی‌های رایج استفاده نشده است. ما تلاش داریم نشان دهیم که حق زن برای بهره‌مندی از زندگی نه تنها مسئله‌ای اجتماعی، بلکه به‌ویژه در شرایط کنونی کاملا سیاسی است و نباید کنار زده شود؛ آن‌گونه که نه تنها در سال ۵۷، بلکه حتی در جنبش اخیر هم کنار گذاشته شده است.
اگر قرار باشد در دو جمله خوانندگان ما را به شرکت در این کنفرانس دعوت کنید، روی چه جنبه‌ای از برنامههای آن تکیه می‌کنید؟
کنفرانس تلاش دارد که با ایجاد فضای سالم گفتوگو و با احترام به گوناگونی نظرات و تجارب، دیدگاه‌های متفاوت بین زنان را به چالش بکشد و عمق ببخشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر